İpek Yolu yeniden tarih sahnesine çıkarken

İpek Yolu yeniden tarih sahnesine çıkarken

Küresel uygarlıklar dengesini yeniden şekillendirebilecek uzun soluklu bir aksiyon, bütün gözlerin çevrili olduğu Moskova, Şam veya Washington DC’den uzakta, medyanın radarına henüz yeterince girmemiş bir coğrafyada, Orta Asya’da yaşanıyor. Orta Asya, tarihin sahnesine hem de ilk seferindeki kadar görkemli olma potansiyeliyle bir kez daha dönebileceğinin işaretlerini veriyor. Bu da küresel güçler arasında Asya’da ‘Büyük Oyun’un yeniden kurulmasına neden oluyor.

‘Büyük Oyun (The Great Game)’, Britanya İmparatorluğu ile Rus Çarlığının, Orta Asya üzerinde 19’ncu yüzyıl boyunca sürdürdükleri etkinlik mücadelesine verilen isim. 1813 Rus – İran antlaşması ile başlayıp, Almanların yükselişi sonucunda yakınlaşan Rus ve İngilizlerin 1907 Konferansı ile sona eren büyük Orta Asya rekabetini anlatıyor bu kavram.

‘Büyük Oyun’ ifadesinin son yıllarda yeniden düşünce kuruluşu raporlarında, medya haberlerinde boy göstermesi ise, 4 yıl önceki bir ziyaretle başladı. Çin devlet başkanı Xi Jinping, dünyanın 20 büyük ekonomisinin liderlerini bir araya getiren St Petersburg G-20 Zirvesinden 6 Eylül 2013 günü ayrıldığında doğrudan ülkesine dönmek yerine Orta Asya’ya gitti. Kazakistan’ın Astana kentinde, Nazarbayev Üniversitesindeki konuşmasında, bölgeyi yakından izleyen bütün başkentlerde kaşlarının kalkmasına neden olan o tarihi açıklamasını yaptı; ‘’İpek Yolunu yeniden inşa etmenin zamanı gelmiştir’’.

M.Ö. 2’nci yüzyıldan 14’ncü yüzyılın sonlarına kadar Çin’in batısından, Orta Asya’yı geçtikten sonra Bağdat’a ve Anadolu’ya kadar ulaşan, buralar aracılığıyla da Avrupa’ya bağlanan ticaret ve kültür koridoruna, Alman seyyah Ferdinand von Richthofen, 1870’lerde bu isimle andığından beri ‘İpek Yolu’ deniyor. Çünkü bu tarihi yolun sembol ticari ürünü ‘ipek’ti. İpek sadece alınıp satılan bir ürün değildi. Bu binlerce kilometrelik hatta para yerine de geçiyordu.

Aslında doğru adlandırması ‘İpek Yolları’ olmalı. Çünkü İpek Yolu dediğimiz tek bir ana yol değil, sayısız güzergahın oluşturduğu bir yollar ağıydı. İpek Yolları üzerinde inci taneleri gibi dizilen Şian, Turfan, Kaşgar, Buhara, Belh, Semerkand, Taşkent, Merv, Herat, Isfahan, Tebriz, Bağdat gibi şehirler, bu yoldaki ticari ve kültürel sirkülasyon nedeniyle birer zenginlik, kültür ve konfor vahasına dönüşmüştü. Öyle ki, 10’ncu yüzyıl coğrafyacıları, bugün Türkmenistan sınırları içinde kalan Merv şehrini, ‘dünyanın anası’, İran sınırları içinde kalan Rey şehrine ‘dünyanın gelini’, Isfahan’a ‘dünyanın yarısı’ diyordu. İpek yolunda sadece ticari ürünler değil, diller, yeni fikirler, hastalıklar, yeni teknolojiler ve bilim insanları da seyahat ediyordu. Bu anlamda, insan soyunun macerasındaki ilk küreselleşme atılımlarından biridir. Kültürel iletişim büyük bir bilgi üretimine zemin hazırlıyordu. İki din açısından da önemli bir koridor oldu. İslam’ın Asya’daki yayılışı büyük ölçüde İpek yolu üzerinden oldu. 2000 yıl önce İpek Yolunu başlatan asıl güç olan Budizm ise, İpek Yolu üzerinden Hindistan’dan çıkarak Çin’e ve Japonya’ya ulaştı.

Trilyonlarca Dolarlık Bir Yol

Devlet başkanı Xi’nin açıklamasının sadece kağıt üstünde bir proje olarak olmadığı çok geçmeden anlaşıldı. Kısa sürede başlayan alt yapı yatırımlarının önemli bir kısmı tamamlandı bile. Bu dev proje çerçevesinde, Çin ve Orta Asya başta olmak üzere Asya, Afrika ve Avrupa’nın birçok noktasında harıl harıl otoyollar, köprüler, demir yolları, enerji santralleri, havaalanları, fiber optik iletişim hatları, boru hatları, limanlar, depolar inşa edilip birbirine bağlanıyor. ZTE ve Huawei gibi şirketler, İpek Yolu coğrafyasında Batılı firmaların rekabet edilemez bulduğu fiyatlarla hızlı internet ve 3G teknolojisi kuruyor. İngiltere’den Brunei Sultanlığına, Tanzanya’dan Tacikistan’a çok sayıda ülke Çin’nin bu dev projesinin kervanına katılmış durumda.

Pakistan’dan Afganistan’a, Kazakistan’dan Türkmenistan’a, Tacikistan’dan İran’a inşa edilen yeni demiryolu ağları, Rusya üzerinden, Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşıyor. ‘’Çin’den Berlin’e durmadan gelen ilk tren’’, ‘’Londra’dan Çin’e durmadan giden ilk tren’’ gibi bir çok haber, son bir yıldır aralıklarla küresel medyada yankılanıyor. Çin, kendisini Orta Asya’ya, Ortadoğu’ya, Avrupa’ya ve Afrika’ya bağlayacak ‘Yeni İpek Yolu’nu hayata geçirmek için, trilyonlarca dolar tutacak altyapı yatırımlarını aralıksız sürdürüyor....

Yeni İpek yolları

 

http://amerikabulteni.com/2017/05/13/ipek-yolu-yeniden-tarih-sahnesine-cikarken/