Rojava Kürtleri'nden, 'Suriye Anayasası' taslağı

Demokratik Suriye Meclisi (MSD), “Suriye toplumsal sözleşmesiyle yeni demokratik döneme” sloganıyla 3. Suriyeliler Arası Diyalog Çalıştayı düzenliyor. Kobane’de gerçekleştirilen çalıştayda demokratik bir Suriye’nin kurulması amacıyla bir anayasa taslağı yayınladı.

Kobanê’de düzenlenen çalıştayda konuşma yapan Fırat Bölgesi Yürütme Meclisi Eşbaşkan Yardımcısı Mihemed Şahin, “Ortak yaşamın örneği, barışın ve sevginin sembolü olan bu kanton (Kobanê), Suriye savaşı nedeniyle kaçmak zorunda kalan yüz binlerce göçmenin sığınağı oldu, halk evini lokmasını gelenlerle paylaştı” diye konuştu.

Kobanê’nin en kirli saldırılara maruz kaldığını söyleyen Şahin sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Her karış adımda şehitlerin kanı var, her evden şehit var. Her sokakta öyküler, destanlar var. Hepimiz ülkemize bağlıyız, o da Suriye’dir ve tüm Suriye halkı için proje sahibiyiz.”

Kobanê’de halk direnişinin büyük bir insanlık zaferiyle sonuçlandığını söyleyen Şahin, diyalog çalıştayının Kobanê’de gerçekleştiğine dikkat çekerek, “Kobanê’nin Suriye krizinin siyasi çözüm masasının kurulması için başlangıç yeri olacağını umuyoruz. Yıkımdan başka bir şey getirmeyen İstanbul, Kahire, Moskova ve Astana toplantıları yerine Şam, Halep, Humus, Lazkiye ve Dera’da kongre gerçekleştirileceğini umuyoruz” diye konuştu.

"IŞİD'le Mücadelemiz Sürecek"

Ardından söz alan MSD Eşbaşkanı Riyad Derar da IŞİD'in yenilgisinin ardından çalıştay gerçekleştirdiklerine dikkat çekerek, “Artık hücre yapılanmalarına karşı mücadeleye etmeliyiz, IŞİD'in karanlık ve zehirli fikirleriyle mücadele etmeliyiz” dedi.

Ademi merkeziyetçi sistemin tanınması gerektiğine işaret eden derar, “Bu sistem halkın yönetimde yer alması, bölgelerin temsiliyetini sağlayan bir sitemdir” ifadelerini kullandı ve ülkenin egemen güçlerin dayattığı milliyetçilik çatışmaları aşamasını geçtiğini söyledi.

Konuşmaların ardından Çalıştay Hazırlık Komitesi tarafından hazırlanan “Anayasa ve Suriye Anayasası’nın temel ilkeleri” başlıklı taslak katılımcılara sunuldu.

Hazırlık Komitesi Üyesi Sihanok Dibo tarafından okunan taslakta, yeni anayasanın Suriye’deki çok renkli ulus, inanç, kültür ve toplum dokusuna layık olan ilkelere dayandığı belirtilerek, bu ilkeler şu şekilde sıralandı:

Suriye Anayasasının Temel İlkeleri:

1- Anayasanın temeli halkın iradesidir.

2- Suriye bağımsız, demokratik ve parlamenter sistemle yönetilen bir cumhuriyettir.

3- Suriye başkanı bir yurttaştır ve devlet sisteminde inanç ya da ulus temelinde görev yürütemez.

4- Suriye devleti, BM sözleşmeleri, insan hakları ilkeleri ve uluslararası sözleşmeleri uygulamakla yükümlüdür; uluslararası hukuka aykırı bir yasal düzenleme yahut sözleşmeyi imzalayamaz.

5- Suriye değişik birçok ulus ve inanç kesiminin bulunduğu çok renkli bir ülkedir. Din ve devlet işlerini birbirinden ayırır ve demokratik ademi merkeziyetçiliğe dayanır. Bu ademi merkeziyetçi sistemin örneği de Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’dir.

6- Egemenlik halkındır; bir şahıs, parti ya da bir grubun hizmetine sokulamaz. Halk açık ve adil seçimlerle yönetimi belirlemek için yasal demokratik seçim yöntemini kullanır. Merkez seçimleri, demokratik anti merkeziyetçilik temelinde seçimlerle belirlenir ve kuvvetler ayrılığı ilkesi (yasama, yürütme, yargı) esas alınır.

7- Devletin başkenti Şam’dır.

8- Devletin resmi dili olmakla birlikte; Suriye’de çok uluslu ve kültürlü yapı esas alınarak anayasa anadili kullanma ve anadilde eğitim hakkı tanır.

9- Kürt mücadelesi Suriye’de demokratik ve ulusal bir meseledir. Suriye anayasası, Kürt halkının meşru haklarını tanır.

10- Anayasa, Süryani ve Asuri uluslarının varlığını ve kimliğini tanır, Süryanice resmi dil olarak tanınır.

11- Kadınlar siyasi, kültürel, ekonomik ve toplumsal alanda yer alır. Kadınların karar alma mekanizmalarında yer almasını güçlendirilmesi, meşru savunma ve güvenlik çalışmalarında yer alması.

12- Kadın ve erkekler hak ve sorumluluklarda eşittir. Tüm Suriye vatandaşları hak ve sorumluluklarda ayrım gözetilmeksizin eşittir.

13- Teröre ve her ne adla olursa olsun örgütsel yapılanmalarına karşı savaşılacak; ekonomik ve ideolojik kaynakları kesilecek, büyümesine neden olan siyasi, toplumsal, ekonomik ve kültürel nedenler ortadan kaldırılacak.

14- Suriye bölgesel ve küresel çevrenin, Suriyeli halkların ortak mirası olan tüm folklorik kültürleri ve inançları barındıran bir parçasıdır. Bunlar anayasa da garanti altına alınır.

15- Gençlik toplumun dinamik gücüdür, demokratik sistemde temsili çalışmalarını buna göre gerçekleştirmelidir.

16- Engellilerin hakları güvence altına alınmalı, onurlarını zedelemeden tüm yaşamsal ihtiyaçları temin edilmelidir. Özellikle Suriye savaşında engelli olanlar topluma katılıma teşvik edilmelidir.

17- Çocukların korunması. Yaşanan savaştan en fazla etkilenen kesim çocuklar olmuştur. Gelişimleri için projeler üretilmelidir.

18- Mahkemelerin bağımsızlığı ve mahkemelerin özgür ve bağımsız bir şekilde çalışma yürütebilmesi, yönetim ve benzeri egemenliğin dış müdahalelerine karşı korunması amacıyla mahkemeler komitelerinin kurulması.

19- Suriye ekonomisinde, yer altı zenginliklerinin adil, toplumsal adalet, uzlaşı ve halkın ihtiyaçları temelinde paylaşımı amaç edinilmelidir. Devlet bu konuda başlıca rol oynamalıdır. 

20- Suriye ordusu ulusal bir kurum olarak kentlerin, bağımsızlığın ve mevcut hükümetin savunması; ulusal güvenliği korumak adına görev yürütmelidir. Siyasi yaşama müdahale etmemelidir.

21- Çevrenin kirli kaynaklardan korunması, çevrenin iyileştirilmesi ve gelecek nesillerin haklarının güvence altına alınması.

22- Özel mülkiyet güvence altındadır. Genel çıkarlar dışında (kanunlar çerçevesinde eşit bedeli ödenmesi koşuluyla, bireysel çıkarların hizmetine girmeyecek şekilde) el konulmamalı.

23- Zulüm ve ötekileştirici tüm politikaların ortadan kalkması, bu politikalardan zarar gören Kürt, Süryani, Arap vd Suriye’nin ve hükümetinin bütünlüğü çerçevesinde hesap verilmesi.

Anayasa konularına ilişkin tartışmalar devam ediyor.