Fuad Hüseyin, İsviçre'nin Davos kasabasında düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu (WEF) kapsamında katıldığı oturumda, İran’ın Erbil’e yönelik füze saldırısı ve Kürdistan’dan petrol ihracatı da dahil bölgede yaşanan gelişmelere yönelik soruları yanıtladı.
İran Devrim Muhafızları’nın 15 Ocak akşamı Erbil’e yönelik balistik füze saldırısı hakkında konuşan Hüseyin, İran’ın Bağdat ile Tahran arasındaki güvenlik anlaşmasını "ihlal ettiğini" söyledi.
Hüseyin, "Irak, İran'la sorun yaşamak istemiyor. Biz diyalog yolunu kullanıyoruz ama onlar füze kullanıyor" dedi.
Irak'ın ABD ile İran arasındaki çekişme nedeniyle çok acı çektiğini belirten Dışişleri Bakanı Hüseyin, "Her iki ülkeyle de koordinasyon sağladık. IŞİD'e karşı mücadelede ABD'nin ortağı olduk. Bunun Irak'a çok yardımı oldu, bu nedenle ABD'ye minnettarız” ifadelerini kullandı.
Hüseyin, "Tüm ülkelerle sağlıklı ilişkiler kurmak istiyoruz ancak İran-ABD çekişmesi ülkemizi de etkiledi. Aralarındaki gerilimi azaltmak bizim çıkarımıza" diye konuştu.
ABD kuvvetlerinin Irak'ın talebi üzerine ülkeye geldiğini anımsatan Hüseyin, “Kendileri ile konuştuk ve Irak istemiyorsa askerlerini geri çekmek için müzakere etmeye hazırlar" dedi.
Hüseyin, Irak’ın ABD ile başta siyasi ve ekonomik olmak üzere bir çok alanda iyi ilişkileri olduğunu vurguladı.
İran ile Irak, 19 Mart 2023'te Bağdat'ta, ortak güvenlik anlaşması imzalanmıştı. Irak Ulusal Güvenlik Danışmanı Kasım al-Araci ve dönemin İran Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Şemhani tarafından imzalanan ortak bir güvenlik zaptı, ortak sınırın korunması ve Rojhılatlı Kürd partilerin Kürdistan Bölgesi’ndeki varlığı konusunda koordinasyonu içeriyordu.
Kürdistan’dan petrol ihracatı
Irak ile Türkiye arasındaki ilişkiler ve Kürdistan’dan Ceyhan’a yeniden petrol ihraç edilmesi konusuna da değinen Dışişleri Bakanı Hüseyin, “Birkaç hafta önce üst düzey bir Iraklı heyetiyle Ankara'ya gittik ve olumlu görüşmeler yaptık. Gündemimizdeki ana konulardan biri Kürdistan Bölgesi'nden Ceyhan limanına petrol ihracatıydı. Şu anda liman ve boru hattında herhangi bir sorun yok, ihracata yeniden başlamaya hazırlar. Ama sorun Kürdistan Bölgesi Hükümeti ile federal hükümet arasında” ifadelerini kullandı.
Hüseyin, “Ancak iki gün önce Irak hükümeti ile Kürdistan Bölgesi Hükümeti arasında petrol meselesinin nasıl ele alınacağına dair bir anlaşma imzaladı" diye ekledi.
Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, 13-14 Ocak günlerinde Bağdat’ta Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, Cumhurbaşkanı Latif Reşid başta olmak üzere, tüm siyasi taraflarla bir araya gelmişti. Barzani’nin liderlerle yaptığı görüşmelerde Kürdistan Bölgesi’nin bütçe payı, memur ve çalışan maaşları ve Kürdistan Bölgesi’ne yönelik saldırılar gündeme gelmişti.
Rûdaw’ın edindiği bilgilere göre, Erbil ile Bağdat arasında, Fuad Hüseyin’in bahsettiği petrol anlaşması da o süreçte imzalandı.
Irak hükümeti, Kürdistan Bölgesi petrolünü Bağdat'ın izni olmadan ihraç ettiği gerekçesiyle 2014 yılında Türkiye'yi Uluslararası Ticaret Odası'na şikayet etmişti.
Parti merkezli tahkim, Tirkiye’yi “petrol yüklediğinde SOMO’dan onay alınmadığı” gerekçesi ile tazminata mahkum etti. Bu kararın ardından Türkiye, 25 Mart'ta Ceyhan Petrol Boru hattını kapatarak Kürdistan petrollerinin ihracını durdurdu.
Irak Federal Hükümeti, devlet şirketi SOMO'nun Ceyhan'dan petrol ihraç edebilecek tek resmi kurum olduğunu savunuyordu. Ancak mahkeme, petrol ihracatının “Kürdistan Bölgesi’nin hakkı olduğuna sadece yüklemede SOMO’nun onayına gerek olduğu” yönünde karar aldı.
Petrol sevkiyatının tekrardan başlatılması için Irak ile Türkiye’den hazır oldukları yönünde açıklamalar gelmesine rağmen, Kürdistan petrolünün sevkiyatına başlanmadı./Rudaw
