Erdoğan'ın 3. dönem adaylığı Anayasa'ya göre mümkün mü?

Bazı siyasiler ve hukukçular, Anayasa'da bir kişinin "iki kezden fazla cumhurbaşkanı seçilemeyeceği" hükmünü gerekçe göstererek Erdoğan'ın üçüncü kez aday olamayacağını savunuyor.

Ancak iktidar kanadı ve ittifak ortağı Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), başkanlık sistemine veya Türkiye'deki ismiyle "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine" göre Erdoğan, 2018'de ilk kez cumhurbaşkanı seçildiği için bir sonraki seçimde aday olmasının önünde bir engel olmadığı görüşünde.

BBC Türkçe'den Ayşe Sayın'ın haberine göre, muhalefet hukuken Erdoğan'ın durumunu "tartışmalı" bulmakla beraber "siyaseten" bu konuda yeni bir tartışma içine girmek istemiyor. 

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) lideri Kemal Kılıçdaroğlu, daha önce katıldığı bir televizyon programında Erdoğan'ın üçüncü dönem adaylığına karşı bir tutum içinde olmayacakları mesajını vererek, "Net, aday olmak istiyorsa buyursun gelsin" demişti.

Kılıçdaroğlu, bugün Halktv.com.tr’den Fikret Bila’ya yaptığı açıklamalarda, bu sözlerine gelen eleştirilere yanıt verdi. Seçimin normal zamanda yapılması durumunda Erdoğan’ın Anayasa’ya göre aday olamayacağını ifade eden CHP lideri, “Benim kastım Meclis’in erken seçim kararı alması halinde Erdoğan’ın üçüncü kez adaylığına bir engel olmadığıdır” dedi.

MHP lideri Devlet Bahçeli de partisinin Kızılcahamam kampında 2023 seçimlerinde adaylarının Erdoğan olduğunu belirtirken, "Bir defa bu iddianın yasal ve anayasal hiçbir temeli, hiçbir nesnel gerçekliği yoktur. Sayın Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk Cumhurbaşkanı'dır. Ve tekrar aday olmasının önünde de herhangi bir engel bulunmamaktadır" ifadelerini kullanmıştı.

Bahçeli, Erdoğan'ın üçüncü kez aday olamayacağı savına da tepki gösterip, "En az üç dönem seçilebilmesi amacıyla gerekli yasal düzenlemenin yapılmasına var gücümüzle çalışır, bunu da başarırız" demişti.

Ancak Bahçeli'nin sözünü ettiği "yasal değişikliğin" yapılabilmesi için bir anayasa değişikliği gerekiyor ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ile MHP'nin parlamentodaki sandalye sayısı bunun için yeterli değil.

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Erdoğan'ın adaylığı konusunda hukuki bir tartışma olmadığını ve Erdoğan'ın yeni sisteme göre ikinci kez adaylığının mümkün olacağını ifade etti.

Anayasa'nın 101. maddesi "bir kimsenin en fazla iki defa cumhurbaşkanı seçilebileceğini" hükme bağlıyor. Ancak Anayasa'nın "TBMM ve cumhurbaşkanı seçiminin yenilenmesi"ne ilişkin 116. maddesi bu duruma bir istisna getiriyor.

2017'deki anayasa değişikliği ile getirilen bu istisnaya göre, "cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde" cumhurbaşkanının üçüncü kez aday olması ve seçilmesi halinde de 5 yıl boyunca görevini sürdürmesi olanaklı.

Ancak Erdoğan'ın yeni sistemde adaylık durumunun ne olacağının, yani "birinci dönem için mi, ikinci dönem için mi seçildiği"ne dair bir geçici maddenin anayasada yer almaması, hukuki tartışmanın temelini oluşturuyor.

Erdoğan'ın adaylığına ilişkin tartışmalarla ilgili nihai kararı, adaylığına itiraz olması halinde Yüksek Seçim Kurulu verecek.

Haberin kaynağına buradan ulaşabilirsiniz