Katledilmesinin üzerinden 32 yıl geçti: Musa Anter vurulduğu Diyarbakır’da anıldı

Gazeteci-yazar Musa Anter (Apê Musa), 20 Eylül 1992'de JİTEM tarafından katledildiği Diyarbakır’ın Yenişehir ilçesinde bulunan Cumhuriyet Mahallesi 442’nci Sokak’ta anıldı.

Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) ve Mezopotamya Kadın Gazeteciler Derneği'nin (MKG) yaptığı anmaya, Anter’in oğlu Dicle Anter'in yanı sıra çok sayıda siyasetçi ve gazeteci katıldı.

Anmada Anter’in fotoğrafları taşındı.  

Anmada konuşan DFG Eşbaşkanı Dicle Müftüoğlu, Anter’i katleden JİTEM’in arkasında siyasi güçlerin olduğunu kaydetti.

Dicle Anter ise babasının planlı bir şekilde katledildiğini söyledi.

"Ankara’dan bu cinayet planlanmıştı"

Katliamı "Kürt gazetecilerine dönük büyük bir darbe” olarak nitelendiren Anter, “Bu bir insanlık suçuydu” dedi.

Anter, “Çete anlayışı ile çalışan kişiler, kurumlar kendi başlarına değil, Ankara’dan bu cinayeti planlamıştı. Kürt basınına karşı yapılan bu büyük darbeye karşı Musa Anter’in generalleri her türlü zorluğa karşı fedakârlıkla, cesaretle yollarına devam ediyorlar" diye kaydetti.

 DEM Parti Diyarbakır İl Eşbaşkanı Gülşen Özer de "Apê Musa’nın arkadaşlarının, ardıllarının başı sağ olsun. Failleri belli ama bu sistem onları savunuyor. Savunduğu için her sene burada anmaya devam edeceğiz. Onun ardılları durmuyor. 32 yıl önce Apê Musa’yı katlettiler, bugün Narin’i. Failleri belli" dedi.

 Musa Anter kimdir?

Kürt yazar ve aydın Musa Anter, 1920 yılında Mardin'e bağlı Nusaybin ilçesinin Eskimağara (Zivingê) köyünde doğdu.

İlkokulu Mardin'de, ortaokul ve liseyi Adana'da okudu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Annesi Fesla Hanım, Türkiye'nin ilk kadın muhtarlarından biridir.

1944'te Abdurrahim Rahmi Zapsu'nun kızı Ayşe Hale ile evlendi. Cüneyt Zapsu'nun halası olan Sankt Georg Avusturya Lisesi mezunu Ayşe Hanım ile evliliğinden 1945'te büyük oğlu Anter, 1948'de kızı Rahşan ve 1950'de küçük oğlu Dicle dünyaya geldi.

İlk gözaltına alınması öğrencilik yıllarında Dersim İsyanı sırasında oldu. Mustafa Kemal'in annesi Zübeyde Hanım'a sövdüğü için 45 gün gözaltında kaldı.

Canip Yıldırım ve Yusuf Azizoğlu ile birlikte İleri Yurt gazetesini çıkaran Anter, yayımladığı Kürtçe şiiri "Qimil / Kımıl" sebebiyle 1959 yılında 49'lar davasında idamla yargılandı. 27 Mayıs Darbesi'nde aftan yararlanarak serbest kalan Anter, cezaevinden çıktıktan sonra Deng, Barış Dünyası ve Yön dergilerinde yazdı.

1963'te 23'ler davası ile tekrar cezaevine girdi. Mamak, Sultan Ahmet, Balmumcu, Seyrantepe ve Nusaybin cezaevlerinde yattı. 12 Eylül Darbesi'nde "Kürtçülük" propagandası yapmaktan tutuklandı. Yaşamı boyunca toplam 11,5 yıl hapis yattı.

Devrimci Doğu Kültür Ocakları, Halkın Emek Partisi, Mezopotamya Kültür Merkezi ve İstanbul Kürt Enstitüsü'nün kurucularındandı.

Anter, 20 Eylül 1992'de Diyarbakır'ın Seyrantepe mahallesinde uğradığı silahlı saldırıda sol bacağına iki, kalbi ve kafasına birer kurşun sıkılarak öldürüldü.

Musa Anter'in yanında bulunan gazeteci ve yazar Orhan Miroğlu olaylar sırasında yaralanmıştır.

Eski JİTEM elemanı Abdülkadir Aygan; Anter'in, kendisinin de içinde bulunduğu tim tarafından JİTEM için öldürüldüğünü söylemiştir.[4] Dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz'ın isteği üzerine Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanı Kutlu Savaş'ın hazırladığı Susurluk Raporu'nda, Anter cinayetinin Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım tarafından planlanıp uygulandığı yer almıştır.

Mezarı, Nusaybin ilçesine bağlı Akarsu Bucağı Eskimağara köyündedir.

Musa Anter’in yazdığı kitaplar:

Birina Reş / Kara Yara (1959)

Qimil / Kımıl (1962)

Ferhenga Kurdî-Tirkî / Kürtçe-Türkçe Sözlük (1967)

Hatıralarım I (1991)

Hatıralarım II (1992)

Vakayiname (1992)

Fırat Marmara’ya Akar (1996)

Çinara Min (1999)