Pompeo'dan Türkiye'ye: 'NATO'nun bütünlüğünü baltalıyorsunuz'

Taslakta NATO-AB ilişkilerinin güçlendirilmesi ve vetonun zorlaştırılması öngörülüyor.

Yunan medyasından Kathimeri’nin diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre Pompeo, bugünkü NATO Dışişleri Bakanları toplantısında Türkiye’yi yönelik ağır eleştiriler getirdi.

Kathimerini’ye göre Pompeo; Doğu Akdeniz, Libya, Suriye ve Dağlık Karabağ’ı göstererek “Türkiye’nin provokatif adımlarını” kınayarak,  “Ankara’nın NATO prensiplerine karşı” olduğunu ve “birliğin bütünlüğünü baltaladığını” söyledi.

Pompeo ayrıca Türkiye'nin S-400 alımının "Rusya'ya bir hediye" olduğu görüşünü dile getirdi.

Pompeo, yakın zamanda Amerikan radyo talk-show sunucusu Hugh Hewitt'in Hugh Hewitt Show'unda da Türkiye için Doğu Akdeniz'de "zorbalık yapıyor" mesajı vermişti.

ABD Dışişleri Bakanlığı'nın sitesinde yayımlanan metine göre Pompeo, "Bölgedeki NATO ortaklarının (Yunanistan-Türkiye), Doğu Akdeniz'deki çatışmalarını çözmenin barışçıl bir yolunu bulmak için için bölgeye gittim. Bunu yasal mekanizmalar ve uluslararası hukuk çözebilir. Baskı, zorbalık ve askeri faaliyet bunu çözmenin yolu değil" ifadesini kullanmıştı.

Öte yandan ABD'nin Suriye'den asker çekme kararı ve Türkiye'nin Barış Pınarı harekatı nedeniyle NATO içinde patlak veren tartışmalar üzerine oluşturulan reform planında resmi istişare süreci başladı.

Geçen hafta tamamlanarak üye devletlere gönderilen 140 maddelik reform planı bugün ilk kez NATO dışişleri bakanları toplantısında tartışmaya açıldı.

Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas toplantı öncesinde yaptığı açıklamada plan konusunda önümüzdeki aylarda hararetli bir tartışma süreci yaşanmasını beklediğini belirterek "İnanıyorum ki, planın şu ya da bu noktasını sorunlu görecek pek çok ittifak üyesi olacaktır" diye konuştu.

Hedefin, NATO'yu gelecek on yılın sınamaları karşısında donanımlı hale getirmek olduğunu belirten Maas, tartışmalı olabilecek konuları İttifak'ın stratejik yönelimi ve kararlarda vetonun zorlaştırılması olarak sıraladı. Bazı öncelikler konusunda uzlaşma sağlanması gerekeceğini belirten Maas, ancak sürecin somut sonuçlara götüreceği konusunda iyimser olduğunu söyledi.

Almanya Dışişleri Bakanı, "Son aylarda yaptığımız tartışmalar sonrasında NATO içinde bazı şeylerin iyileştirilebileceğini düşünmeyen üye olmadığını söyleyebilirim" diye konuştu. Maas, değişiklik taleplerinin İttifak içindeki karar alma süreçleri ve siyasi istişareler konusuna odaklandığını belirterek hedefin NATO'nun siyasi olarak yeniden yakınlaşması olduğunu kaydetti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD'nin Suriye'den asker çekme kararı ve Türkiye'nin geçen yıl Ekim'de Suriye'de gerçekleştirdiği Barış Pınarı operasyonuna tepki olarak NATO'nun "beyin ölümünün" gerçekleştiğini söyleyerek bu kararların müttefiklerle istişare edilmemesini eleştirmişti.

Macron'un bu çıkışının ardından Almanya Dışişleri Bakanı Maas'ın girişimiyle aralarında eski bakan ve diplomatların da bulunduğu uzmanlardan oluşan bir komisyon kurulmuş ve uzmanlar komisyonu 140 maddeden oluşan reform önerilerini geçen hafta NATO'ya sunmuştu.

Rapordaki öneriler arasında, NATO üyesi olmayan AB ülkelerinin devlet ve hükümet başkanlarının NATO zirveleri çerçevesinde yapılan görüşmelere davet edilmesi de yer alıyor. Ancak özellikle Kıbrıs sorunu nedeniyle NATO üyesi Türkiye'nin bu tür bir planı veto edeceğine kesin gözüyle bakılıyor. Türkiye AB üyesi Güney Kıbrıs'ı "Kıbrıs Cumhuriyeti" olarak tanımıyor, bunun yerine Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ifadesini kullanıyor. NATO-AB yakınlaşmasına AB'den ayrılan Britanya'nın da sıcak bakmadığı belirtiliyor.

AB ülkeleri arasında NATO'ya üye olmayan ülkeler Kıbrıs'ın yanı sıra Avusturya, Finlandiya, İrlanda, Malta ve İsveç.

Türkiye 2017 yılında Avusturya ile yaşanan siyasi gerilim  nedeniyle Avusturya'nın NATO ile ortaklık programlarına dahil edilmesini de engellemişti.

NATO gündemine gelen raporda yer alan öneriler arasında üye ülkelerin ittifak kararlarını veto etmesinin zorlaştırılması da yer alıyor. Ancak bu planın da Türkiye'nin yanı sıra Macaristan'ın da direnişiyle karşılaşması bekleniyor.

/Ahval