'Tahran saldırısı ABD'nin Türkiye, İran ve Katar'a uyarısı'
Tahran'da gerçekleştirilen ve sorumluluğu IŞİD tarafından üstlenilen intihar eylemlerinin arkasında hangi amaç yatıyor? Uzmanlar, taşeron diye nitelendirdikleri bu örgüt yerine büyük resme odaklanılması gerektiğine değiniyor ve ekliyor: Bu saldırı, ABD'nin Ortadoğu'da egemenlik kurma amacıyla Türkiye, İran ve Katar'a yaptığı bir uyarı.
İran'ın başkenti Tahran, İran parlamentosu ve Ayetullah Humeyni türbesini hedef alan iki farklı terör saldırısına tanıklık etti. Saldırıları Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) üstlendi. Bilgi doğrulanırsa bu; IŞİD'in İran'daki ilk saldırısını gerçekleştirdiği anlamına gelecek. Ancak saldırının IŞİD tarafından üstlenilmiş olmasının yanı sıra Tahran'ın böyle bir saldırıya tanıklık etmesi bile başlı başına önemli. Zira İran, özellikle 2005-10 yılları arasında Pişin, Ahvaz, Çahabar ve Zahidan gibi çeşitli bölgelerine yönelik bombalı saldırılara tanıklık etmiş olsa da; saldırı hem düzenleniş biçimi hem de düzenlediği yerin İran'ın başkent olması itibariyle önemli farklar barındırıyor.
Sputnik'e konuşan güvenlik uzmanı Abdullah Ağar'a göre saldırı, İran karşıtı güçlerin silahlı eylem ve ayaklanma çağrılarının hemen ardından gelmesi ve şimdiye kadar İran'da herhangi bir eylem gerçekleştirmemiş olan IŞİD'in bu saldırıyı üstlenmiş olması itibariyle şaşırtıcı ve manidar.
‘Sünni gruplar IŞİD'leştirilmeye çalışılıyor'
Şimdiye kadar İran'da gerçekleştirilmiş olan saldırıların Ahvaz Arapları, PKK veya Belluci kökenli olduğuna değinen Ağar "DEAŞ Tahran'da böyle bir eylem yapma kapasitesi varsa neden böyle bir eylemi daha önce gerçekleştirmedi. DEAŞ'ın en büyük düşmanlarından birisi Şiiler ve önüne gelen Şiileri katletti. Peki neden İran'da daha önce gerçekleştirmedi? Bu sorgulanmalı. Bir de dün Molla karşıtı güçlerin silahlı eylem ve ayaklanma çağrısı yaptı. Bu açıklamanın üzerine böyle bir saldırının gelmesi de dikkat çekici. Bu yapı Sünni kökenli ve İran'ın güneybatısında Saddam'ın savaş başlatmasına sebep veren Sünni Arap tabanlı yapılar var. Ben bu yapılarla bağlantılı bir fotoğraf görüyorum"dedi.
O bölgedeki Sünni tabanlı yapıların IŞİD'leştirilmesinin söz konusu olduğunu söyleyen Ağar "Bu coğrafyada kaosu çözmek isteyenler, oradaki toplumsal tabanla IŞİD arasına bir yalıtkan yerleştirmek zorunda. Oradaki toplumsal tabanı ötekileştirilmesi ve marjinalleştirilmesi söz konusu. Bu yüzden bu yalıtkan koyulmadan IŞİD'le mücadele edilemez" diye konuştu.
IŞİD için çeşitli ülkeler tarafından bölgedeki dizayn için kullanılan ‘kötü çocuk' benzetmesi yapan Ağar "IŞİD 2013 Nisan'ına kadar Irak'ta yüzde 5 seviyesinde silahlı etkiye sahipti. O zamana kadar Irak'taki silahlı Sünni gruplar Saddam'ın devamı olan Baasçıların yani Nakşıbendi ordusunun kontrolündeydi. O tarihten sonra IŞİD üzerinden teröre evrildiler. Çünkü öyle istendi. Toplumsal destek IŞİD'den çekilmeden örgütün ortadan kaldırılması mümkün değil. Bütün sorunlar IŞİD havuzuna atılarak onun temsiliyet gücü artırılıyor. Aslında öyle bir gücü yok. Bir şekilde oradaki insanlar IŞİD'leştiriliyor ve kendi haklarını kaybediyor. Oradaki halklar travmatize olup geleceğe düşmanlık tohumları saçıyor. Mesele IŞİD meselesi değil, oradaki haklarını kaybetmiş cehalete mahkum edilmiş ve kandırılan taban problemi. Büyük insanlık dramının terör örgütleri tarafından istismar edildiği göz ardı ediliyor. Rusya ve coğrafyadaki ülkelerin bu istismarın önünde durmada çok büyük etkisi olabilir " diye ekledi.
İRAN, ABD'NİN HEDEF TAHTASINDA'
Sputnik'e konuşan ANKA Enstitüsü Başkanı Rafet Aslantaş'a göreyse, "taşeron örgüt" olarak nitelediği IŞİD'in İran'a yönelik saldırıları üstlenmesi hiç şaşırtıcı değil. Aslantaş saldırının, ABD'nin Suudi Arabistan'ı kullanarak, İran'la yakınlaşan Katar'ın yalnızlaştırıldığı bu dönemde gerçekleşmiş olmasının doğal gaz havzaları konusu üzerinden yakınlık kurmaya başlayan Katar ve İran'a yönelik net bir mesaj niteliğinde olduğunu savunuyor. İran'a yönelik bu saldırının ABD'nin bölgede gücünü ve bölgedeki İran karşıtlığını artırma çabası ile Çin'in bölgedeki olası gücünü kırmayı hedefleyen bir stratejinin parçası olduğunu ifade eden Aslantaş saldırının olası güdüsünü söyle açıklıyor:
"İran'a mesaj vermeyi hedefleyen bu saldırıyı doğru okumak lazım çünkü İran'a yönelik saldırı ile ABD'nin bölgede gücünü artırması arasında anlamlı bir ilişki var. 20 Mayıs'ta ABD Başkanı Donald Trump'ın Suudi Arabistan'a gerçekleştirdiği ziyaret bu sürecin önemli bir kilometre taşıydı. Washington ve Riyad 110 milyar doları silahı kapsayan ve toplam 350 milyar dolarlık anlaşmalar imzaladı. Pentagon'dan yapılan açıklamaya göre bu son dönemde yapılan en büyük silah anlaşmasıydı. Böyle bir silah alımı, alım yapan ülkenin caydırıcılığını artırabileceği gibi o ülkenin güç zehirlenmesi yaşamasına da sebep olabilir. Saddam örneği bize bunu gösterdi çünkü Saddam da başta silahlandırılmıştı."
İran'a yönelik saldırının İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Katar Emiri Temim bin Hamad el-Sani'nin telefon görüşmesi gerçekleştirerek iş birliğini artırmak yönünde mutabakata varmasının takip ettiğini hatırlatan Aslantaş "ABD, Ortadoğu'da etkinliğini artırmak istiyor. Bu yüzden karşısında, doğal gaz havzaları konusunda iş birliğine giden bir Katar ve İran ikilisi istemiyor. ABD'nin İran karşıtı politikasına bağlı bir diğer olay ise dün ABD'ye ait savaş uçaklarının, Türkiye, İran ve Rusya'nın girişimiyle kurulan güvenli bölgelerden birisinde yer alan Tanf yakınlarında Suriye ordusuyla hareket eden güçleri vurmasıydı. Oradaki güçler de Şii milislerdi. Bu da İran'ın hedef tahtasında olduğunu gösteriyor" ifadelerini kullandı.
