Türkiye'den Rusya'ya ABD destekli İdlib darbesi

Türkiye ile ABD arasındaki Rus yapımı S-400 hava savunma sistemlerine ilişkin krizin tırmandığı bir dönemde, Ankara'nın İdlib'de Moskova'yla yapılan anlaşmayı zora sokacak bir adım attığı öne sürülüyor. İddiaya göre Türkiye, Suriye ordusunun Rusya destekli operasyonlarında kullanılmak üzere İdlib'deki silahlı isyancılara yeni silah sevkıyatı yaptı. İsyancılara, Washington'ın da yeşil ışık yakmasıyla TOW füzelerinin de verildiği belirtiliyor.

Rusya ile Türkiye’nin Soçi Mutabakatı ile çatışmasızlık bölgesi oluşturmayı planladığı ancak silahlı grupların anlaşmaya uymadığı, son günlerde de gerilimin tırmandığı İdlib’le ilgili yeni bir iddia ortaya atıldı. Buna göre Türkiye, Suriye’nin İdlib vilayetindeki silahlı isyancılara, Suriye ordusunun Rusya destekli operasyonlarına karşı koymaları için son günlerde silah yardımı yaptı. Haberi silahlı isyancıların komutanlarına dayandıran Reuters ajansı, Ankara ile Rusya arasında geçen hafta yapılan çalışma grubunda uzlaşma sağlanmayınca Türkiye’nin silah tedarikini hızlandırdığını duyurdu.

Grad, Tow ve onlarca zırhlı araç verildi

İki üst düzey ‘muhalefet’ kaynağına göre, Rusya ile Türkiye arasında yapılan çalışma grubu toplantısında, Ankara Moskova’yı İdlib’deki operasyonları durdurmaya ikna edemedi. Bunun üzerine de, silah sevkıyatı son günlerde hızlandı. İddiaya göre, silahlı isyancılara onlarca zırhlı araç, Grad roket atarları, güdümlü tank savar füzeler ve TOW füzeleri verildi. İsyancıların bu sevkıyat sayesinde, Suriye ordusunu gerilettiği ve İdlib’deki stratejik Kfar Nabuda kasabasını geri aldığı öne sürülüyor.

Hama'ya Türk askeri konvoyu gitti

Ajansa konuşan üst düzey bir isyancı komutan, Türkiye’nin bu hamleyle ‘Suriye’nin kuzeydoğusundaki nüfuzunu muhafazaya etmeye hazır olduğu’ mesajı verdiğini söyledi. Haberde, önceki gece Türk ordusuna ait bir askeri konvoyun önceki gece Hama’nın kuzeyinde, silahlı isyancıların kontrolündeki Cebel el Zaviye yakınlarındaki bir üsse de silah taşıdığı öne sürülüyor.

Türkiye destekli Suriye Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin sözcülerinden Naci Mustafa ise Reuters’a demecinde Türkiye’den yeni silah sevkıyatını ne yalanladı ne doğruladı. Mustafa, “Türk kardeşlerimizin maddi ve lojistik desteğinin yanı sıra tank savar füzelerden zırhlı araçlara uzanan büyük bir cephaneliğe uzun zamandır sahibiz” demekle yetindi.

ABD'den yeşil ışık

TOW füzeleri, iç savaşın başlarında Batı destekli silahlı isyancıların Suriye ordusu karşısında ilerlemesi açısından en etkili silahlardan biri olarak görülüyordu. Batılı ülkeler ve bir dizi Arap ülkesinin, CIA’in ılımlı isyancıları destekleme programı 2017’de askıya alınana dek bu silahları isyancılara verdiği biliniyordu. Reuters’a konuşan Batılı bir istihbarat kaynağı, TOW füzelerinin Türkiye destekli isyancılar tarafından yeniden kullanılması konusunda Washington’dan yeşil ışık geldiğini söyledi.

Katar televizyonu El Cezire geçen hafta, Türkiye destekli militanların İdlib’i büyük ölçüde kontrol eden El Nusra’ya destek verdiğini ve Kfar Nabuda kasabasının bu şekilde Suriye ordusundan geri alındığını duyurmuştu. Reuters’un haberinde de, Türkiye destekli Suriye Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin sözcüsü Yusuf Hamud bu iddiayı doğrulayarak “Saldırıyı püskürtmek için çok sayıda savaşçımız silahlarıyla onlara katıldı” dedi.

İDLİB NEDEN ÖNEMLİ?

İdlib’de geçen yıl Türkiye ile Rusya arasında varılan Soçi Mutabakatı, Suriye ordusunun İdlib’in kontrolünü geri almak için topyekûn bir saldırı düzenlememesi karşılığında, militanların ağır silahları ile birlikte silahsızlandırılmış tampon bölgeden çekilmesini öngörüyordu. Rusya anlaşmanın Suriye tarafına, Türkiye de militanlara garantör olmuştu. Ancak çekilme için konulan mühlet 15 Ekim 2018’de dolarken, militanların büyük kısmı çekilmemişti. Dahası, İdlib 2019 yılının ilk haftalarında El Kaide’nin eski Suriye kolu olan Heyet Tahrir el Şam’ın (HTŞ- eski el Nusra) kontrolüne geçmişti.

Rus yetkililer bir yandan Türkiye’nin sahada militanlara garantör olarak üstlendiği rolün ‘kolay olmadığını’ söylüyor, bir yandan da İdlib’deki radikal militanlara ‘sonsuza dek’ tahammül edilmeyeceğini vurguluyordu. Son haftalarda ise Suriye ordusu, İdlib’in güneyindeki bazı militanların Suriye ve Rus mevzilerine saldırması sonrası operasyon başlatmış ve bazı köylerin kontrolünü geri almıştı.

Bu gelişme sonrasında binlerce sivil evlerini terk etmek zorunda kalırken, Rusya tarafı dün, Suriye ordusunun tek taraflı ateşkes kararı aldığını ancak militanların saldırılarının sürdüğünü duyurmuştu.