ARAŞTIRMA - Kürtlerin yüzde 80'i anadilde eğitim istiyor

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi'nin araştırmasına göre Kürtler, "anadilinin varlığını sürdürmesi önündeki en büyük tehlike olarak “ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşması”nı görüyor.

Diyarbakır merkezli Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 27 Ekim-3 Kasım tarihleri arasında  15 Kürt  ilinde “anadili kullanımı ile anadiline ilişkin talep ve eğilimleri” ölçtüğü araştırmasının sonuçlarını paylaştı.

2 bin 443 kişi ile yüz yüze yapılan araştırma, Diyarbakır, Mardin, Urfa, Van, Batman, Siirt, Şırnak, Hakkari, Ağrı, Muş, Bingöl, Bitlis, Kars, Dersim ve Iğdır illerinde gerçekleşti.

Araştırmaya göre; “hane aylık geliri yükseldikçe Kürtçe kullanımı azalıyor, Türkçe kullanımı artıyor.

Hane içinde en sık “54 yaş ve üstü” Kürtçe konuşuyor, bu yaş grubunu “18-32 yaş grubu” takip ediyor. “33-40 yaş grubu” da evde en sık Türkçe konuşuyor.

Araştırmada görüşmecilere ilk olarak, "Kendinizi etnik kimlik olarak nasıl tanımlarsınız?” sorusu yöneltildi. Katılımcıların, yüzde 85,2’si Kürt, yüzde 9’u Türk, yüzde 4,3’ü Arap, yüzde 0,2’si Ermeni, yüzde 0,2’si ise Süryani yanıtını verdi.

Aylık gelir düştükçe anadil talebi artıyor

Hane içinde çoğunlukla hangi dili kullanıyorsunuz?” sorusuna ise “yüzde 60,8 Kürtçe, yüzde 26,2 Türkçe, yüzde 9 hem Türkçe hem Kürtçe, yüzde 2,9 Arapça, yüzde 0,9’u Azerice, yüzde 0,2’si Süryanice, yüzde 0,1’i Ermenice” diye cevapladı.

Çocuklarınızın anadilinizde eğitim görmesini ister misiniz?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 86,7’si 'evet', yüzde 9’u 'anadilinde eğitim görüyor', yüzde 4,2’si 'hayır' yanıtını verdi.

Sonuca göre; hane içi aylık geliri düştükçe çocuklarının anadilinde eğitim görmesini isteyenlerin oranı artıyor.

En büyük tehlike anadilinde konuşmamak

Kürt olduğunu söyleyen katılımcılar, "Anadilinizin varlığını sürdürmesi önündeki en büyük tehlike sizce nedir?" sorusuna 62,9 oranında “Ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşması” dedi. Yüzde 14,6’sı “Anadilde eğitimin olmaması”, yüzde 9,5’i “Kente göç ile anadilin unutulması” yüzde 8’i ise “Yasal statünün olmaması”nı 'tehlike' olarak tanımladı.

 Anadilinizin korunması ve geliştirilmesi için birinci öncelik olarak ne yapılmasını önerirsiniz?" sorusunu ise ilk sırada “Eğitim/Öğretim Dili Olmalı” (yüzde 28,4) cevabı verildi. Yüzde 26,9, “Yasal/Anayasal Güvencelere Kavuşmalı”, yüzde 21,4 “Resmi Dil Olarak Kabul Edilmeli”, yüzde 8,2 “Aileler Çocuklarına Anadillerini Öğretmeli”, yüzde 4,3 “Anadilin Gündelik Hayatın Her Alanında Kullanımı Güvenceye Kavuşturulmalı”, yüzde 10,2 “Hiçbir Şey Yapmaya Gerek Yok” dedi.

Sosyo-Politik Saha Araştırmaları Merkezi Genel Müdürü Sabri Kılıç, saha araştırmaları hakkında Rûdaw'a konuştu.

"Halk, Kürt dilinin statü sahibi olmasını istiyor"

Sabri Kılıç şunları dile getirdi:

"Öncelikle halk eğitimde Kürtçe dilini görmek istiyor ve bu eğitimin okullarda resmi olarak verilmesini istiyor.

Ayrıca Kürt dilinin de yasal statüye sahip olması ve resmi dil olmasını istiyorlar. Yüzdelere baktığımızda yüzde 28,4'ü eğitimin Kürtçe olmasını istiyor. Yüzde 26,9'u Kürtçe dil statüsü istiyor.Yüzde 21,44'ü ise Kürtçenin resmi dil olmasını istiyor.”

Kürt Dil Hareketi (HEZKURD) Sözcüsü Barij Celali ise ana dille ilgili taleplerin uygulanır hale getirilecek yerin Türkiye Parlamentosu olduğunu söyledi.

"Kürt siyaseti halkın isteklerini dikkate almazsa kan kaybeder"

Kürt siyasetçilere de bu konuda daha fazla sorumluluk alma çağrısında bulunan Celali, şöyle devam etti:

"Anketin sonuçlarına göre Kürt halkı ana dil hakkını çok yüksek düzeyde talep ediyor. Yani Kürt dilinde eğitim ve Kürt dilinin resmileşmesini talep ediyor. Dolayısıyla Kürt siyasetçileri ve Kuzey Kürt siyasetinin bu halkın talebini dikkate alması gerekiyor. Bu çağrıları önemseyin ve bu talepleri parlamentoda yine tüm uluslararası kurum ve alanlarda dile getirin.

Kürt dil eğitimi ve resmi dil haline getirilmesi, bu isteklerin hayata geçirilmesi için daha fazla çalışma yapmalı. Siyasiler politikalarını halkın taleplerini karşılayacak şekilde revize etmelidirler. Bu talepler dikkate alınmazsa Kürt siyasetinin daha fazla kan kaybedeceğine eminim."

“Her millet diliyle millettir”

Halkın Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) Van Milletvekili Sinan Çiftyürek de Rûdaw aracılığıyla Kürtçe konusundaki taleplerini Parlamentoda daha yüksek sesle dile getireceklerini vurguladı.

Sinan Çiftyürek, "Halkımızın yüzde 80-85'inin isteği Kürt dilinin eğitim dili olması yönünde. Halkımız kendi dilini istiyor. Eğer insanlarımız kendi dilini istemeseydi şaşırırdık. Evet, her millet dili sayesinde millettir. Dili olmayan bir millet yok olmaya mahkumdur. Son bir yüz yıldır halkımıza yönelik yoğun bir asimilasyon politikası yürütülüyor ve son zamanlarda  daha da arttı. Dilimize sahip çıkacağız. Halkımızın Kürt dili konusundaki isteklerini Mecliste dile getireceğiz" dedi.

Türkiye Cumhuriyeti ikinci yüzyılına girerken cumhuriyetin kuruluşundan bu güne 20 milyondan fazla Kürt anadil eğitiminden mahrum kalmış durumda.

Türkiye’de yoğun Kürt nüfusuna rağmen resmi dil ve eğitim dili Türkçe. Bazı Kürt illerindeki üniversitelerde açılan Kürtçe bölümler ve birkaç seçmeli ders dışında Kürt dilinin Türkiye'de hâlâ bir statüsü bulunmuyor. /Rudaw