Avrupa Uzay Ajansında Kürt kadın mühendisin başarı hikayesi

Avrupa Uzay Ajansı (ESA), 9 Temmuz’da Avrupa'nın yeni Ariane-6 roketinin yerel saatle 16:00'da Fransız Guyanası'ndaki Avrupa Uzay Limanı'ndan uzaya başarıyla fırlatıldığını duyurdu.

Kalkıştan bir saat sonra, 56 metre uzunluğundaki Ariane-6 Dünya'dan 600 km yüksekte bir yörüngeye başarıyla yerleştirildi.

Ariane-6’dan önce uzayda görev yapan Ariane-5, geçen yıl 5 Temmuz ayında son uçuşunu yapmıştı. 1996-2023 arasında faaliyet gösteren Ariane 5, yaptığı 117 görev sırasında 197 uyduyu yörüngeye yerleştirmişti.

Füze birçok Alman ve Fransız şirketi tarafından ortaklaşa geliştirildi. Projenin mühendislerinden biri  de Kürt kadın mühendis Tawin Piran.

Tawin, Ariane-6 füze sistemi bölümünün sorumluluğunu üstlendi.

Başarılı Kürt mühendis Tawin Piran projeye ilişkin Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.

Uzayın her zaman kendisini büyülediğini söyleyen Tawin Piran, gelecekte Kürdistan’da bir uzay projesinin parçası olmaktan büyük onur duyacağını söylüyor.

Kürt kızlarına ilham olmaktan büyük gurur duyduğunu söyleyen Piran’ın başarısının sırrını  “Azimle çalışmanın mutlaka meyve vereceğidir. Eğer hayallerinize gerçekten inanırsanız, sizi hiçbir şey durduramaz. şeklinde açıklıyor.”

Tawin Piran geleceğe ilişkin planlarını ise şu sözlerle dile getiriyor:

“Uzay sistemi mühendisliğinde daha fazla deneyim kazanmak ve sistemin teknik yönleri hakkında mümkün olduğunca çok şey öğrenmek istiyorum.”

Ariane-6 roketi uzaya fırlatıldı. Avrupalılar olayı çok yakından izledi. Bu projenin öneminden bahseder misiniz?

Ariane-6, en gelişmiş roketlerden biri olan Ariane-5 roketinin bir üst modelidir. Ariane-6 testiyle Avrupa'nın uzaya erişim konusunda bağımsızlığını korumayı başardık. Elbette roket sadece Avrupa için değil genel olarak herkes için önemli. Ariane-6 gibi roketler, uyduları uzaya yerleştirmemize ve bunları GPS, internet erişimi, iletişim, hava tahmini, dünyanın durumunu izleme ve daha birçok amaç için kullanmamıza olanak tanıyor.

Bir Kürt kadın mühendis olarak projedeki rolünüz nedir?

Tawin Piran: Üst Sıvı Tahrik Modülü olarak bilinen Upper Liquid Propulsion Module roket sistemi mühendisi olarak çalışıyorum. Benim işim uzaya roket fırlatmanın son aşamaları üzerinde çalışmak. Bu, ilk aşama olan fırlatma sonrasında roketin hedefine başarılı bir şekilde ulaşmasını sağlamak için çalışmaların yapıldığı bölüm anlamına geliyor. Görevim farklı. Roketin farklı sistemleri üzerinde çalışıyorum ve her sistem, roket fırlatıldığında farklı ortamlarda çalışıyor. Fırlatma sırasında roket, yüksek ve düşük sıcaklıklar, titreşim, atmosferik basınç gibi farklı zorlu koşullardan geçer ve bunların hepsi yolculuğa devam etmek ve roketi hedefine ulaştırmak için farklı koşulları beraberinde getirir.

"Uzay beni her zaman büyülemiştir"

Bildiğimiz şu ki, birçok büyük şirketten gelen teklifleri geri çevirdiniz ve uzayda çalışmak istediniz. Motivasyonunuz neydi?

Not olarak şunu düşmek isterim; çok sayıda şirket diyemem ancak bu projede çalışmadan önce en büyük uzay şirketinden bir teklif almıştım. Uzay beni her zaman büyülemiştir. Çünkü uzay hakkında hâlâ çok az şey biliniyor ve insanlığın uzay hakkında daha fazla bilimsel araştırma yapacağını umuyorum, çünkü hâlâ öğrenecek çok şeyimiz var. Elbette uzaya gönderilen her bir uydu benim ilgimi çekiyor. Özellikle farklı ortamlarda yeni zorlukların ortaya çıktığı yerlerde.

Her Kürt insanı sizin başarı hikayenizi duymaktan büyük mutluluk duyuyor. Kürdistan adına bir projeye katılmayı hiç düşündünüz mü?

Evet, bu tür bir projede yer almayı çok isterim. Kürtlerin uzaya ilişkin bir projesi olursa elbette bu projede rol almaktan onur duyarım.

"Hayallerinizden vazgeçmeyin"

Şüphesiz bu düzeye ulaşmak sizin için kolay olmadı. Bu konuda ne söyleyebilirsiniz?

Hala klasik düşünen pek çok insan var, özellikle uzayda bir kadın olarak çalışmanın birçok zorluğu var ve mülteci bir ailede büyümenin size pek bir katkısı olmuyor. Bu konuda söyleyebileceğim tek şey, azimle ve sıkı çalışmanın meyve vereceğidir. Hayallerinizden vazgeçmemeniz ve hedeflerinize odaklanmanız da çok önemlidir. Eğer hayallerinize gerçekten inanırsanız, sizi hiçbir şey durduramaz. Neyse ki uzay uluslararası bir alan ve bu aşamaya ulaşmak için çok fazla eğitim ve öğretime ihtiyacınız var. Ama bütün bunlara değer!

"Kürt kızlarına iyi bir örnek olmak istiyorum"

Geleceğe dair ne tür planlarınız var? Ne yapmak ve neyi başarmak istiyorsunuz?

Uzay sistemi mühendisliğinde daha fazla deneyim kazanmak ve sistemin teknik yönleri hakkında mümkün olduğunca çok şey öğrenmek istiyorum. Şüphesiz diğer Kürt kızlarına iyi bir örnek olmak ve hangi toplumda yetişmiş olursanız olun bu alanın herkese uygun olduğunu kanıtlamayı umuyorum.

Son olarak ne söylemek istersiniz?

Başka bir şey söylemeyeceğim. Hikayemi paylaştığınız için teşekkür ederim!

Tawin Piran kimdir?

1994 yılında Almanya'nın Born şehrinde Diyarbakırlı bir baba ile Rojhılat’ın (Doğu Kürdistan) Mahad kentinden bir annenin kızı olarak dünyaya geldi.

Almanya Aachen Üniversitesi Makine Mühendisliği Fakültesi'nden mezun oldu. 2020 yılında uzay bilimleri alanında yüksek lisans derecesi aldı.

Tawin Piran, Ariane-6 füze sistemi projesinde Üst Sıvı Tahrik Modülü olarak bilinen Upper Liquid Propulsion Module roket sistemi departmanından sorumlu mühendis olarak görev yapıyor. /Rudaw