Cenevre'deki Suriye görüşmeleri Beşar Esad'ın gölgesinde sürüyor

Cenevre'de çarşamba günü başlayan Suriye Anayasa Komitesi toplantısıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan İbrahim Biro, “Şam yönetimi temsilcileri, Suriye Arap devleti ve Suriye Arap ordusu Beşar Esad ile Suriye Devlet Başkanlığı konularında taviz vermiyor” dedi.

İsviçre'nin Cenevre kentinde ilk kez toplanan Suriye Anayasa Komitesi, Suriye’de yaklaşık 9 yıldır devam eden iç savaşın sonlanması için müzakerelere başladı.

Suriye muhalefetinin içerisinde yer alan Suriye Kürt Ulusal Konseyi’nin (ENKS) temsilcisi Dr. Abdulhakim Beşar da Cenevre’deki toplantıya katılıyor.

Dr. Abdulhakim Beşar, dün yaptığı konuşmada Kürtlerin ulusal haklarını gündeme taşıdı.

Şu anda Cenevre’de bulunan ENKS Dış İlişkiler Komitesi Üyesi İbrahim Biro, üç gündür devam eden toplantılardaki atmosferi ve ENKS adına katılan Dr. Beşar’ın konuşmasını değerlendirdi.

K24’e konuşan Biro, Şam rejimi adına toplantıya katılan isimlerin benzer ifadeleri kullandıklarını belirterek, temsilcilerin, “Suriye Arap devleti, Suriye Arap ordusu, Beşar Esad’ın devlet başkanlığı” gibi konulardan taviz vermediğini söyledi.

“Suriye rejimi adına katılanların konuşması birbirinin kopyası gibi” diyen Biro, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Öyle görünüyor ki bunlar bu tür konuşmalardan vazgeçmeyecekler. Toplantıya katılanlardan tarafsız olan yok. Burada bazıları rejimin tarafını tutuyor bazıları da muhaliflerin tarafında.”

Biro, Suriye muhalefetiyle birlikte toplantıya katılan ENKS üyesi Dr. Abdulhakim Beşar’ın konuşmasını şöyle aktardı:

“Dr. Abdulhakim Beşar, ENKS adına Arapça bir konuşma yaptı. Dr. Beşar, burada Kürtlerin ulusal haklarını gündeme getirdi. Ondan sonra Kürtlerin kültürel ve dil haklarının anayasal garanti altına alınması gerektiğini söyledi. Kürtler üzerindeki Arap milliyetçiliği baskılarının kaldırılması gerektiğini dile getirdi. Suriye’de Kürt meselesinin ulusal olduğunu ve bunun demokratik ve barışçıl yollarla çözülmesi gerektiğini gündeme taşıdı. Ayrıca Dr. Beşar Suriye’nin demokratik bir devlet olup burada yaşayan bütün milletleri kucaklaması gerektiğini, devletin artık Suriye Arap devleti değil, Suriye devleti olması gerektiğini vurguladı.”

Suriye Anayasa Komitesi nasıl ve kimlerden oluşturuldu

26 Eylül'de Birlemiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres imzalı belgede ilan edilen prosedür kurallarına göre, komite, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor.

Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti ile sivil toplum temsilcileri olmak üzere üç gruptan oluşuyor. Küçük yapı ise üç listeden seçilen onbeşer kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor.

30 Ekim’de Cenevre’de başlayan Suriye Anayasa Komitesi toplantısına toplamdan 150 temsilci katılıyor. 150 kişilik üyenin toplantısı yarın sona eriyor. Daha sonra bu 150 kişiden 45 kişi seçilecek.

45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin evet oyu gerekiyor.

Komitenin yapısıyla ilgili en dikkati çeken husus ise iki eşbaşkana sahip olması.

Rejim ve muhalefetin, Türkiye, Rusya ve İran ile istişare ederek oluşturduğu ellişer kişi, nispeten kısa süre içinde belirlenmiş, ancak son liste, Esad rejiminin engeline takılmıştı. Rejim, sivil ve nispeten tarafsız görülebilecek adayların isimlerini bildirmek yerine üst düzey kamu kurumu yöneticileri gibi şahısların listeye girmesinde ısrarcı olmuştu.

ENKS’nin de içerisinde yer aldığı Muhaliflerin eşbaşkanlığını Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) eski Başkanı Hadi El Bahra, rejimin eşbaşkanlığını ise önceki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari üstleniyor.

Muhalefetin içerisinde yer alan ENKS’den Dr. Abdulhakim Beşar ve Kamuran Haco katılıyor.

Demokratik Birlik Partisi’nden (PYD) ise kimse davet edilmemişti.