Evrenin genişlemesi nedenleri inceleniyor

Albert Einstein'ın bir asır önce geliştirdiği fikir, teknolojinin yardımıyla yakında test edilebilecek.

Bilim insanları, evrenin ivmeli genişlemesine neyin sebep olduğunu bulma konusunda son derece kararlılar. Yeni yapılan bir çalışma, bu genişlemenin -Einstein'ın genel görelilik teorisinde öngördüğü şekilde- karanlık enerjiden mi, yoksa güncellenmiş bir gravitasyon teorisi eksikliğinden mi kaynaklandığına cevap verebilir.

Einstein, gravitasyonu uzayzamandaki bükülmeler şeklinde açıklayan genel görelilik teorisine kozmolojik sabiti ilk olarak statik bir evren modeli için eklemiştir. Evrenin genişlediği keşfedildikten sonra ise kozmolojik sabit, Einstein'ın kendi deyimiyle en büyük hatası olarak boşa çıktı.

Günümüzden yaklaşık 20 sene önce ise evrenin ivmelenerek genişlediği gözlemlendi ve Einstein'in kozmolojik sabitinin karanlık enerjiyi tarif etmede rol oynayabileceği fikri gündeme geldi. Karanlık enerjinin genel görelilik teorisine eklenmemesi, teorinin çok büyük boyutlarda yanlış sonuçlar vermesine neden olur.

Edinburgh Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, gravitasyon dalgalarının hızını ölçerek bu bulmacaya bir çözüm bulmuş olabilir. Araştırmacıların hesaplamaları gösterdi ki eğer gravitasyonel dalgaları ışık hızında ilerliyorsa, karanlık enerjiyi dışlayan alternatif gravitasyon teorileri dışlanmış; Einstein'in kozmolojik sabiti desteklenmiş olur. Aksi halde; yani gravitasyon dalgaları ışık hızında ilerlemiyorsa, Einstein'ın teorisi revize edilmelidir.

Böyle bir deneyin, Amerika'daki Lazer Girişimölçer Gravitasyon Dalgası Gözlemevi'nde (LIGO) bu sene gerçekleştirilmesi planlanıyor. LIGO ilk olarak 2015'te gravitasyonel dalgaları gözlemlediğini kamuoyuna duyurmuştu.

Edinburgh Üniversitesi Fizik ve Astronomi Bölümü'nden Dr. Lucas Lombriser, "Gravitasyon dalgalarının doğrudan gözlemiyle birlikte evrende yeni bir pencere aralandı. Sonuçlarımız fizikteki en temel problemlerden biri hakkında nasıl bir yol izlememiz gerektiğine dair bir izlenim yaratacak” diyor.