"Kürdistan'ın bağımsızlık ilanı 2018 Irak seçimleri sırasında gerçekleşebilir"

Alman gazetesi Deutsche Welle Türkçe servisine, Kürdistan bağımsızlık referandumunu ve iç dengeleri değerlendiren Orta Doğu uzmanı Serhat Erkmen referandumun ertelenmesinin  gelen baskılar nedeniyle referandumun ertelenmesi KDP açısından daha büyük kayıp yaratacağını ifade etti.

Erkmen, KDP'nin iç ve dış muhalefete rağmen referandumdan geri atmadığını, bunun da Mesut Barzani'nin yakın zamanda bağımsızlık ilan etmekten başka bir hedefi olmadığını öne sürdü.  Diğer yandan herhangi bir ertlemenin, KDP için kayıp yaratacağı gibi, bundan sonra bağımsızlık söyleminin uluslararası alanda karşılığını da azalacağını dile getiren Erkmen, "iç siyasette KDP'nin başat rolü sorgulanır hale gelir ve ilk seçimde referandum karşısında pozisyon alanlar büyük başarı elde edebilir." dedi.

KDP, en çok risk alan parti

Erkmen değerlendirmelerine şöyle devam etti: 

"KDP, en çok risk alan parti. Diğer partilerin aksine KDP daha bütüncül bir parti. Mesut Barzani lider kültüyle birleşen bir çıkar ağı üzerinden partiyi kontrol altında tutabiliyor. Güçlü bir medya ağı ve ciddi maddi imkânları var. Üstelik referandumun konusu bağımsızlık olunca milliyetçiliğin gücünü de siyaset sahasına sürebiliyor. KDP rüzgârı arkasına almış gibi görünüyor. Fakat diğer partilerin izlediği strateji, KDP'yi çok güç duruma sokuyor.

Öte yandan gelen baskılar nedeniyle referandumun ertelenmesi KDP açısından daha büyük kayıp yaratır. Bundan sonra bağımsızlık söyleminin uluslararası alanda karşılığı azalacağı gibi; Kuzey Irak'ta iç siyasette KDP'nin başat rolü sorgulanır hale gelir ve ilk seçimde referandum karşısında pozisyon alanlar büyük başarı elde edebilir.

KYB sürecin en kârlı partisi durumunda. Bir yandan KDP'den taviz koparmaya çalışırken diğer yandan en büyük rakibi Gorran'la yaptığı işbirliği anlaşmasına zarar vermeden olası bir seçimde ittifak olasılığını sürdürüyor. Şu evrede KYB referandumun yapılmasını destekliyor, fakat bunun temel nedeni bağımsızlık söylemi değil, referandumun yapılacağı yerler. Referandumun tartışmalı bölgelerde yapılması ihtimali çok yüksek. Bu çerçevede, Musul'un kuzeyinde IKBY'nin IŞİD'den aldığı topraklar gibi Kerkük'e de sandık konulabilir. KYB bunu kendisi için hayati bir fırsat olarak görüyor. Çünkü, tüm veriler gösteriyor ki; Kerkük'ün Kuzey Irak'taki seçimlere dâhil edilmesi güç dengesini açıkça KYB lehine bozacak. Yani, referandum yapılır ve tartışmalı bölgeleri de içerirse, bir sonraki seçimde KYB'nin Kuzey Irak'ta birinci parti olması ihtimali çok yükselecek. Peki, referandum olmazsa? Bu da KYB için büyük sorun değil, çünkü sürecin bayraktarlığını KDP ve Mesut Barzani yapıyor. Olası bir ertelenmede faturanın kesileceği adres belli.

Sürecin üçüncü aktörü

Sürecin üçüncü önemli aktörü ise Gorran. Gorran, Kuzey Irak'ta en ciddi muhalif örgütlenme olarak ortaya çıktı ve bu gücünü hâlâ koruyor. Gorran baştan beri bağımsızlık referandumunu bölgedeki sorunların ve mevcut yönetimin antidemokratik uygulamalarının üstünü örtmeye yönelik bir çaba olarak tanımladı. Aynı zamanda KYB gibi meclisin yeniden açılmasını ve meclis başkanlığı makamını geri almaya odaklandı. Referandumla ilgili oluşturulan komitelerden uzak durdu. Son olarak 7 Ağustos'ta başlatılan "Şimdilik Hayır" kampanyasına destek verdi. Kampanyayı bir siyasi parti yüklenmiş değil. Fakat kampanyanın başını çeken medya kuruluşunun Gorranla yakın ilişkileri ve kampanyanın sözcüsünün Gorran'dan bir milletvekili olması "hayır"cıların arkasındaki desteğin nereden geldiğini gösteriyor.

Referandumun ertelenmesi ihtimali çok düşük

Özetle, Kuzey Irak'ta bağımsızlık referandumu hem Irak'ın hem de IKBY'nin dengelerini kökten etkiledi. Referandumun ertelenmesi ihtimali çok düşük. KDP tüm tepkilere rağmen pozisyonunu güçlü bir biçimde koruyor. Çünkü ister iç ister dış nedenlerle ertelensin, KDP'nin Kuzey Irak'taki başat rolü bundan sonra sona erer. Bu risk, KDP için bir siyasi kaybın ötesinde sonuçlar yaratacaktır. Gerçekleşmesi halinde ise Gorran iç politikada en büyük kaybeden, KYB ise en kazançlı çıkan olur. Referandum yapıldığında ise dikkatlerin odağı Kuzey Irak'taki iç dengeye değil, bağımsızlık ilanının tarihine yönelecek. Onun için de en büyük olasılık 2018'de Irak'ta yapılacak seçim olacaktır.