Rojava’da radikal adım: 'Artık tüm kurumlarda standart bir Kürtçe olacak'
Kürt Dil Kurumu, 3 yıllık kapsamlı bir çalışmadan sonra Rojava Özerk Yönetimi’ndeki tüm kurumlarda baz alınıp kullanılmak üzere “Kurmanci Dil Bilgisi” kitabını çıkardı.
Merkezi Kamışlo’da bulunan Kürt Dil Kurumu (Saziya Zimanê Kurdî - SZK), 2019 yılından beri Rojava Özerk Yönetimi’nde dil konusunda yetkili ve otorite olan tek kurum niteliği taşıyor.
3 yıllık bir süre sonunda Kurmanci Dil Bilgisi (Rêzimana Kurmancî) kitabı, kurumun iki üyesi olan Ferhad Musa ve Viyan Hesen tarafından hazırlandı ve kurum tarafından yayınlandı.
“Rojava’da standart dil bilgisi kurallarına ihtiyaç vardı”
Kitabın önsözünde şu bilgilendirmeye yer verildi:
“Mevcut sorunların çözülmesi, eğitimde ve diğer alanlarda dille ilgili problemlerin çözüme kavuşturulması adına, Rojava’nın standart ve ortak dil bilgisi ve imla kurallarına ihtiyaç vardı. Bu yüzden Kürt Dil Kurumu, bu kitabı hazırlama gereği duymuştur.”
Kitap; fonetik, morfoloji, söz dizimi (sentaks), anlambilim (semantik), imla ve noktalama işaretleri olmak üzere 6 bölümden oluşuyor.
Konuya dair Kürt Dil Kurumu Eşbaşkanı Viyan Hesen, Rûdaw’ın bültenine katılarak açıklamalarda bulundu.
“Rojava’daki kurumlarda kullanılan yazılı dili ortaklaştırmak ve standartlaştırmak”
Kitabın hazırlanma amacına yönelik soruyu Hesen, şöyle yanıtladı:
“Bu kitabı hazırlama amacımız, Rojava’daki kurumlarda kullanılan yazılı dili ortaklaştırmak ve standartlaştırmak.
12 senedir Kürtçe, ilkokuldan üniversite seviyesine kadar eğitim dili olarak kullanılıyor.
Öte yandan onlarca medya kurumu ve yayınevi de Kürtçe olarak yayın yapıyor.
Rojava’da halihazırda 2-3 senedir Kürtçenin yazılı olarak standartlaştırma noktasında tartışmalar zaten vardı.
Kürt Dil Kurumu, ‘dil anlamında Rojava’da yetkili kurum’ olduğu için böyle bir kitabı hazırlayıp tüm kurumlarda ortak dil oluşturma konusunda kendini yetkin gördü.
Hazırladığımız dil bilgisi kitabı, onlarca dil bilgisi kitabı taranarak ve bunlar baz alınarak hazırlanmıştır. Bugüne kadarki dil bilgisi ve imla kitapları genellikle şahsi kitaplardı, bu yüzden de ortak dil oluşturamadılar.
Örneğin biz imla konularında var olan iki şekilden birini seçtik. Biz Rojava’daki kurumlar ‘bunu seçsin’ dedik ve sebeplerini belirttik.
“Rojava ve Kürdistan’daki dil uzmanları ve kurumlar kitabı değerlendirdi”
İki üye olarak hazırladık, sonrasında da konu konu kurumun komisyonunda tartıştık ve değerlendirdik.
Eserimiz tamamlandıktan sonra da Rojava ve Kürdistan’daki dil uzmanları ve kurumlarına bunu gönderdik.
3 ay boyunca da değerlendirme ve cevaplama için bekledik. Dil uzmanları ve kurumlardan gelen cevaplardan sonra da bazı noktaları düzelttik.”
Viyan Hesen ayrıca Rojava’da eğitim materyali olarak kullanılan kitaplar için de hazırladıkları dil bilgisi kitabının esas alınacağını kaydetti.
