Babam bizi Kürt ve Kürdistan aşkıyla büyüttü,Diasporada Kürdistan aşkıyla yanan bir Kürt kadın aydınının hikayesi

Ermenistan Kürtleri’nin tanınmış yazar-araştırmacı-gazeteci Wezîrê Eşo’nun kızı aktivist Karîn Eşo, babasının çocuklarını her zaman Kürt vatanseverliği temellleri üzerine büyüttüğünü, Ölümsüz Mistefa Barzani’nin felsefesine ve yoluna olan aşkı nedeniyle Kürt lider Mele Mistefa Barzani’nin 1974’de Sovyetler Birliği’ne gidişi ve ordaki mücadelesine yönelik bir kitap yazdığını söylüyor.

Haftalık Bas Soranca Gazetesi’nin bu haftaki sayısında gazeteci Hermîn Ehmed'in sorularını yanıtlayan Ermenistan Kürtlerinden gazeteci-araştırmacı yazar Wezîrê Eşo’nun kızı Karîn Eşo babasının çocuklarını Kürt ve Kürdistan aşkıyla büyüttüğünü söyledi.

İlk kez bir Kürt gazetesi ile röportaj yapmatığını ve bu yüzden duyduğu memnuniyeti dile getiren Karîn Eşo,  “Bugün bir Kürt gazetesinin benim ile röportaj yapması bende çok farklı duygular uyandırdı. Kürdistan’dan bir gazete özellikle de aynı milletten olduğum kadın bir gazetecinin benimle  röportaj yapması beni çok heyacanlandırdı ve gurulandırdı” şeklinde duygularını dile getiriyor.

30 yıldır Belçika’da yaşamasına rağmen Kürt kültür ve geleneklerini kaybetmeyen bir aileden gelen aktivist Karîn Eşo, Kürtlüğünden ve  babasının Kürtlere ilişkin çalışmalarından gururla bahsediyor.

Karîn Eşo kendisi hakkkında şu bilgileri veriyor: “Bir Kürt kızı olarak Ermenistan’ın başkenti Erivan’da dünyaya geldim. Kürt araştırmacı-yazar- gazeteci Wezîrê Eşo’nun kızıyım. Erivan Üniversitesi Rusça  Fizyoloji ve Pedegoji bölümlerinden mezun oldum. Öğrenimimi tamamladıktan sonra 1991’de ailece Erivan’dan Belçika’ya göç ettik. Ve benim yaşamamın ikinci dönemi burada başladı. Belçika’da ilk işim olarak dil öğrenmeye çalıştım. Şimdi Kürtçe dışında Rusça, Ermenice, İngilizce, Hollandaca ve Fransızca olmak üzere 5 dili iyi derecede konuşabiliyorum. Belçika İçişleri Bakanlığı’na bağlı  Federal Polisi'nin Göçmenlik Bürosu’nda uzun süre tecümanlık yaptım. Belçika Havaalanı’nın asayişinde çalıştım. Bu işlerde çalışırken bile hiçbir zaman Kürt kültür ve sanat çalışmalarından kopmadım. Her zaman zaman Kürt Enstitüsü ve dernekleri ile iliş içerisinde oldum.”

'Babam bizi Kürdistan aşkıyla büyüttü'

Ailesinin Kürt kültür ve geleneklerine bağlı olduğunu, Kürdistan aşkı ile büyütüldüklerini söyleyen Karîn Eşo, bu konuda babasının etkisinden bahsederek onun Kürdistan aşkının çocuklarına geçtiğini söylüyor. Karîn Eşo sözlerine şunları ekliyor: “Evimizde Kürt lider Mela Mistefa Barzani’nin 3 resmi asılıydı. Hergün Barzani’nin resimlerini görerek büyüdük. Babamıza ‘Barzani kimdir?’ diye sorduğumuzda babam çok anlaşılır bir dille bize Kürdistan tarihi ve Barzani’nin mücadelesini anlatırdı. Babam Ermenistan’da önemli bir şahiyetti ve Erivan’daki Kürtler üzerinde etkisi tartışılmazdı. Özellikle çizgi filmleri Kürtçeye çeviriyor, kitaplar yazıyor, Kürtler üzerine araştırmalar yapıyordu. Ermenistan’da yayın yapan  radyonun bir saat  yayın yapan Kürtçe  servisinde uzun süre çalışarak, Kürt siyasetçi, sanatçı ve yazarların sesini duyurdu. Kürtlük ruhu ve kültürünün kaybolmamasında babamın o radyodaki hizmetleri önemli rol oynadı.”

Bas muhabiri Hermîn Ehmed ve Karîn Eşo

'En büyük hayali özgür Kürdistan'ı görmekti'

Karîna Eşo’nun bahsettiğine göre babası Wezîrê Eşo, Gürcistan’ın başkenti Tiflis’de diasporada dünyaya geldi, Erivan’da okuduğu üniversitenin tarih bölümünden mezun olduktan sonra Erivan’da bir süre Kürtlerin yaşadığı köye yöneticilik yaptı. Daha sonra bu görevinden ayrılarak Kürtlerin tarihini  araştırmak üzere   Erivan’da çalışmayı tercih etti. Wezîrê Eşo uzun süre Ermenistan Yazarlar Birliği’ne de başkanlık yaptı. 

Karîn Eşo babası hakkında şu bilgileri paylaşıyor: “İşin doğrusu babamızı doğru dürüst göremiyorduk. Çünkü onun tek hayali ve yaşamı Kürt ve Kürdistan mücadelesi üzerine inşa edilmişti. O sadece Kürtlerin meşru davası için yaşıyordu. Kürdistan’ın özgürleşmesi sonrası tek dileği Güney Kürdistan’ı gözleri ile görmekti. Ben bu konuda rahmetli Felakedîn Kakeyî’ye ve Kürdistan Bölgesi Hükümeti’ne çok minnettarım. Babamın bu muradını gerçekleştirdikleri için.  Babam yaşarken Kürdistan’ı gözleriyle gördü ve orada çok iyi bir şekilde ağırlandı, Başkan Mesud Barzani ile görüştü. Babam Başkan Mesud Barzani’yi gördüğü için inanılmaz mutlu olmuştu. Aynı zamanda Neçirvan Barzani’yi görmekten de mutluydu. Çünkü babam her zaman kendi öz vatanın aşığıydı ve yaşadığı toprakları çok seviyordu. Babamın o dönem yaşadığı duyguları ve Kürdistan aşkını tarif etmek için kelimeler kifayetsiz kalıyor.”

Kürt aydın Wezîrê Eşo ve Başkan Mesud Barzani

'Babamın Mela Mistefa Barzani'nin Rusya'ya gelişi üzerine kitabı var'

Wezîrê Eşo’nun birçok kitabının yanısıra Ölümsüz Mela Mistefa Barzani’ye ilişkin kitabı bulunuyor. Kızı Wezîrê Eşo'nun yazdığı kitaba ilişkin şu bilgileri paylaşıyor: “Kitabın içeriğinde Kürdistan tarihi ve 1974’de Güney Kürdistan parçasındaki Kürtlerin başına gelenlerden basediliyor. Mela Mistefa Barzani’nin 500 Peşmerge ile Rusya’ya geçiş süreci var. Biliyorsunuz o dönemki Sovyetler Birliği’nde Ermenistan, Rusya’nın Kürdistan’a sınır olan ülkeleri arasındaydı. Peşmergelerin Ermenistan’dan Rusya sınırına girişi, Barzani’nin Kürt mücadelesindeki rolünden bahsediliyor. Babam diyordu ki ‘Ölümsüz Barzani Ermenistan’a geldiği vakit Barzani, Erivan ve Leningrad üzerinde büyük bir etki bıraktı.’ Kürtçe radyonun kurulması ve Kürt kültürüne ilişkin çalışmalar Barzani’nin Sovyetlere gelmesinin etkisiyle başladı.”

Wezîrê Eşo’nun kızı Karîn Eşo Belçika’da aktiv bir Kürt kadını. 2018 seçimlerinde Hristiyan Partisi’nden Belediye Meclis üyeliğine aday olmuş,  Binloks’da Kürt Federasyonu’nu kurmuş ve Avrupa’daki siyasi partiler ile Kürtler adına diplomatik çalışmalar yürütüyor. Federasyonlarının amacının Kürt kültür ve tarihini tanıtmak olduğunu belirtiyor.

Eşo çalışmalarına ilişkin ise  “Kürdistan’ın dört parçasındaki siyasal mücadele yürütülüyor. Onları birbirine yakınlaştırmak istiyoruz. Ayrıca sözkonusu mücadelelerin tarihini Avrupa’ya duyurmak istiyoruz. Kürt dili ve Kültürü’nün yaşaması için çalışmalarımız var. Avrupa’daki Kürt diasporasının lobisini oluşturmaya ve Kürdistan’da yürütülen meşru mücadeleye destek olak için çabalarımız var” şeklinde bilgi veriyor.

'Kürdistan'ın bağımsızlık refarandumu bizi gururlandırdı'  

2017’de Kürdistan Bölgesi’nin düzenlediği bağımsızlık referandumuna ilişkin ise Karîn Eşo görüş ve duygularını şöyle dile getiriyor: “Çok onur duydum ve gururlandım. Kürdistan’ın bağımsızlığının çok yakında olduğu duygusu yüreğimize işledi. Diaspora’da olan Kürtler olarak oy verme hakkımız yoktu, ama yürekten ve ruhen bağımsızlığı destekledik. Avrupa çapında refarandumu desteklemek için düzenlelen tüm etkinlikleri destekledik. Biz Başkan Barzani’nin bu tarihi kararını her zaman destekliyoruz.”

Karîn Eşo referendum sürecinde ve Kerkük’te yaşanan 16 Ekim olaylarında Avrupa’nın sesiz kaldığını yine Peşmerge’nin IŞİD’e karşı mücadelesinin siyasi anlamda istenilen düzeyde karşlık bulmadığı görüşünde. Karîn Eşo, Peşmerge’nin IŞİD’e karşı başarısının tüm Kürtleri onurlandırdığını sözlerine ekliyor.

Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin diasporadaki Kürtleri ile daha fazla iletişim içerisinde olması gerektiğini belirten Karîn Eşo, “Kürtlerin birçok ülkeye dağıldıkları doğru. Ancak Kürdistan Hükümeti’nin dışilişkilerinden diaspora Kürtleri ile iletişim içerisinde olacak bir ofisin kurulmasını öneriyorum. Bu ofisin görevi diasporadaki Kürtlerin istek, öneri ve sorunlarını dinlemek olabilir. Ayrıca diasporadaki Kürtlerin Kürdistan Hükümeti’ne desteği sağlanır. Kürt diasporasının örgütlendirilmesi ve lobi çalışmaları çok önemli” şeklinde görüşlerini belirtiyor.

Wezîrê Eşo kimdir? 

 Ağrı'dan 1914'de göç eden Zetkan aşiretine mensup Ezdi bir Kürt ailenin bir ferdi olarak 1934'de Gürcistan'ın Tiflis kentind dünyaya geldi. 1953 yılında Erivan'da Tarih Bölümü'nden mezun oldu. 1958-1961 yılları arasında  Pampê köyünde okul müdürlüğü yaptı.   1961-63 yılları arasında Leningrad'da Ortadoğubilimleri Enstitüsü'nün Kürtçe biliminde doktarasını yaptı. Kürdistan tarihi üzerine doktarısını hazırladı. 1964-1983 yılları arasında Ermenistan radyo-televizyon-radyo  üst kurulunda politik editörlük yaptı. 1983-1994 yılları arasında Erivan Radyosu'nun Kürtçe yayın bölümünde redaktör ve çevirmen olarak çalıştı. 

Gazeteci olarak bir çok gazetede Rusça, Ermenice ve Kürt.e makalaeler yazdı. Rêya Taze gazetesinde birçok yazısı yayımlandı. Radyoda birçok program yaptı. Medya alanındaki emeklerinin karşılığında Ermenistan Gazeteciler ve Yazarlar Birliği'nin başkanlığını bir dönem üstlendi. 1991'deErmenistan Gazeteciler ve Yazarlar Birliği'nin Kürt yazarlar ödülüne layık görüldü. 

23 Aralık 2015 yılında yaşamını sürdürdüğü Belçika'nın Brüksel kentinde hayata göslerini yumdu. Önemli eserleri arasında Mela Mistefa Barzani ve Kürt mücadelesi üzerine yazdığı katapların yanısıra Mizgînî, Dengbêj kal bûbû, Pamp–Sîpan, Xaçatûr Abovyan, Kurd, Êzdî ve Xebera dosta kitapları ile yüzlerce makalesi bulunmakta.