Kâmuran Ali Bedirxan’ın başlattığı çalışma 39 yıl sonra tamamlanabildi

Kürt yazar ve aydını Kâmuran Ali Bedirxan’ın Kürtçe-Fransızca, Fransızca-Kürtçe sözlüğü Paris Kürt Enstitüsü tarafından hazırlandı.

Sözlüğün tanıtımı yarın saat 10:00’da başkent Erbil’deki Kürt Akademisi’nde yapılacak.

Rûdaw’a konuşan Kâmuran Ali Bedirxan’ın yeğeni Sinemxan Bedirxan, “6 Aralık 1978 yılında amcam Kâmuran Ali Bedirxan vefat ettiğinde yanındaydım. Cenazeden sonra amcamın yaşamını sürdürdüğü bir binanın tek odasındaki eşyaları topladım. Amcamın kıyafetlerini dağıttık. Aldığı not ve yazılarını o dönemde güvenlik nedeniyle Bağdat’a götüremediğimden dolayı Kendal Nezan’a teslim ettim” dedi.

Sinemxan Bedirxan, “1978’de Paris Kürt Enstitüsü’nün kuruluşu sonrasında Kendal ona teslim ettiğim notları enstitüye götürdü. Kendal bir süre sonra amcamın öğrencilerinden Fransız Josefa Bertolino ile Kürtçe-Fransızca üstüne çalışmaya başladı” diye konuştu.

“Josefa’in Kürtçesi oldukça iyiydi. Josefa haftada bir enstitüye giderek sözlük üzerinde çalıştı” diyen Bedirxan, “Mali durumdan dolayı sözlüğü basamadık. Ancak şimdi yayımlayabildik” ifadesini kullandı.

Kâmuran Ali Bedirxan kimdir?

21 Ağustos 1895 yılında İstanbul’da doğan Kâmuran Ali Bedirxan, 6 Aralık 1978 yılında Paris’te vefat etti.

Bedirxan Bey'in torunu (Kürdistan Teavün ve Terakki Cemiyeti kurucusu) Emin Bedirhan'ın oğlu olan Kamuran Bedirhan, çocukluğunun büyük bir kısmını İstanbul'da geçirdi.

Kamuran Bedirxan, İstanbul'da hukuk okudu. Almanya'da ise hukuk doktorasını bitirmesine rağmen, edebiyat üzerine çalıştı. Ailesi gibi bağımsız Kürdistan’ı savunan Kürt siyasetçi Kâmuran Ali Bedirxan, Mustafa Kemal Atatürk döneminde idama mahkum edildi.

Bedirxan, Şam ve Beyrut’tan sonra 1948’de Paris’e gitti. Doğu Dilleri Enstitüsü’nde (INELCO) öğretim üyesi oldu. İlk Latince Kürt alfabesini hazırladı. Kürt lideri Mela Mustafa Barzani’yle yakın ilişkileri vardı.

Kâmuran Ali Bedirxan’ın Eserleri:

Langue kurde, Paris, 1953

Rêzimana Zimanê Kurdî, Paris, 1971

Türkçe İzahlı Kürtçe Gramer, 1977/1986

Zimanê Kurd / Kürt Dili, Stembol (bi Şivan, S.)

Proverbes Kurdes, Paris, 1936 (bi Lucie Paul-Marguerite)

Kolay Kürtçe - Kitêba rêzimanê, Weşanên Doz

Xwendina Kurdî Pirtûkxana Hawarê Hejmar 10 çapxana Tereqî Şam 1938

Dersên Şerîetê Pirtûkxana Hawarê Hejmar 12 çapxana Tereqî Şam 1938