Türkiye'nin S-400 kararı artık bir sorun değil, uluslararası bir güvenlik krizi

Türkiye’nin Rusya’dan teslim almayı planladığı füze savunma sistemi S-400’lere ilişkin hem Ankara, hem de Washington’dan karşılıklı açıklamalar gelmeye devam ediyor. Üst düzey Amerikalı yetkililer Türkiye’nin S-400 kararının sadece ticari değil ulusal güvenlik meselesi olarak değerlendirilmesi gerektiği mesajını verdi.

The Economist: ABD ile Türkiye arasındaki S-400 gerilimi yaptırımlar noktasına gelebileceğini, konu artık sorunun dönüm noktasına yaklaşıp yaklaşmadığı değil, bunun ne zaman ve nasıl gerçekleşeceği ile ilgili olduğunu yazarken, Reuters Türkiye’nin S-400 füze sistemini satın alma kararının NATO için bir ulusal güvenlik sorunu yaratacağını dile getirdi.

Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemleri alma kararı nedeniyle ABD ve NATO ile yaşanan gerilim sürüyor. Amerikan yönetiminden Türkiye’nin S-400 almasının F-35 ortaklığında ve genel olarak ilişkilerde sorun yaratacağı yönünde mesajlar peş peşe gelirken, The Economist dergisi ABD’nin Türkiye’ye yeniden yaptırım kararı almasının gündemde olduğunu yazdı.

The Economist:Yaptırım ihtimali yüksek

İngiliz dergisinin son sayısında yayımlanan makalede, Pentagon’un Türkiye’ye S-400 almasının ‘ağır sonuçlar yaratacağı’ uyarısında bulunduğu, geçen hafta iki Amerikan Dışişleri yetkilisinin Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a bu mesajı bizzat ilettiği belirtildi.

Derginin konuştuğu yorumcular, ‘Türkiye’nin S-400 anlaşmasından istese bile geri adım atmasının zor olduğunu, böyle bir kararın başta Suriye konusu olmak üzere Rusya ile ilişkilerde sorun yaratacağının’ altını çizdi.

The Economist, “Çoğu yorumcu sorunun artık bir dönüm noktasına yaklaşıp yaklaşmadığı değil, bunun ne zaman ve nasıl gerçekleşeceği ile ilgili olduğunu söylüyor. Bazıları, Amerika’nın Türkiye’de 31 Mart’ta düzenlenecek yerel seçimlerde baskıyı artırmaya karar verebileceğini söylüyor” ifadelerini kullandı.

Haberde ABD’nin, Rus istihbaratı veya savunma sektörüyle mali temas kuran kişi ve kurumlara yönelik CAATSA isimli yasa kapsamında Türkiye’ye yaptırım uygulayabileceği belirtildi.

The Economist, ABD’nin teoride bu yaptırımlardan Türkiye’yi muaf tutabileceğini yazsa da, “Yetkililer bunun muhtemel olmadığını söylüyor. Bu sonbahar için ufukta bir başka mühlet daha var; iki F-35 uçağının Türkiye’ye ulaşması bekleniyor. Eğer iki NATO müttefiki bir çözüm bulamazsa, bu uçaklar Türk topraklarına hiçbir zaman inemeyebilir” ifadelerini kullandı.

Reuters: Türkiye'nin S-400 satın alması ulusal güvenlik sorunu

Reuters haber ajansına göre bir grup gazeteciyi bilgilendiren üst düzey Amerikalı yetkililer Türkiye’nin S-400 füze sistemini satın alma kararının NATO için bir ulusal güvenlik sorunu yaratacağını savundu. Üst düzey yetkililer Türkiye’nin S-400 kararının NATO’dan çekilmeyle eş değer olmadığını ancak konunun sadece ticari bir karar olarak değil ulusal güvenlik meselesi olarak görülmesi gerektiğini kaydetti.

Üst düzey Amerikalı yetkililerden biri “Türkiye’nin NATO’ya katılımının ve ikili ilişkilerin kesintisiz ve etkilenmeden devamını sağlamak için bir dizi seçenek üzerinde çalışmaya devam ediyoruz” ifadelerini kullandı. Yetkili “Hem Amerika hem de NATO müttefiklerine F-35 açısından risk o kadar ciddi ki iki sistem birlikte yer alamaz” diye konuştu.

İttifak üyesi Türkiye, NATO hava savunma sistemine entegre edilemeyeceği yönündeki uyarılara karşın Rus S-400 füze savunma sisteminin satın alınması konusunda anlaşmanın yapıldığını ve bundan geri dönüşün olmadığını dile getirmişti.

ABD Dışişleri Bakanlığı geçtiğimiz hafta Washington’un Türkiye’ye S-400 füze savunma sistemini satın alması halinde Amerika’nın F-35 savaş uçakları programına katılımının yeniden değerlendirileceği mesajını verdiğini belirtmişti.

Washington bir süredir Türkiye’yi Rus S-400 füze savunma sistemi yerine Amerikan yapımı Patriot savunma sistemini satın almaya ikna etmeye çalışıyor. Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Ankara’nın S-400 sistemi konusundaki kararlılığının devam ettiği mesajını veriyor.

Üst düzey Amerikalı yetkililer Washington’un Türkiye’ye Patriot satma teklifinin hala masada olduğunu ve iki tarafın bu konuda müzakereleri sürdürdüğünü belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Perşembe günü Ankara’nın Rusya ile yapılan anlaşmadan geri adım atmasının mümkün olmadığını belirtmişti.

Türkiye’nin Rus sistemini satın alma konusunda ısrarcı olması Washington’la yeni bir diplomatik krizin tetiklenmesi riskini barındırıyor. Ankara’nın Rusya ile S-400 anlaşmasından vazgeçmemesi halinde Türkiye “Amerika’nın Düşmanlarıyla Yaptırımlarla Karşı Koyma” yasası olarak bilinen yasa uyarınca yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.

İki NATO müttefiki arasında yaşanan son diplomatik krizde Türk lirasında Ağustos ayında rekor düzeyde değer kaybı yaşanmıştı. Suriye stratejisi konusunda yaşanan görüş ayrılıkları, İran yaptırımları ve ABD diplomatik misyon personelinin tutuklu kalmaya devam etmesi gibi konular çözümsüz kalmaya devam ediyor. Böyle bir ortamda füze savunma sistemi konusunun anlaşmazlığı bir kez daha derinleştirebileceği yorumu yapılıyor.