CIA raporu: Çin, DSÖ'yü tehdit etti

Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıktıktan kısa sürüde tüm dünyaya yayılan koronavirüs, 290 binden fazla ölüme, dört milyon 100 binden fazla da vakaya neden oldu. Günlerdir dünyanın tek gündemi olan yeni tip koronavirüs Covid-19 ile ilgili Çin'e yönelik suçlamalar hala sürüyor. Bu konuda yayımlanan yeni bir CIA raporuna göre, tıbbi malzeme stoku yapmaya çalışan Çin, acil durum ilan etmemesi için DSÖ'yü tehdit etti.

Raporulu Newsweek dergisi yayımladı. Dergi, Amerikan Merkezi İstihbarat Örgütü'nün (CIA) bir raporuna dayanarak Çin'in dünyanın her yer yerinden kişisel koruyucu ekipman stoku yapmaya başladığı bir dönemde küresel acil durum ilan etmemesi için Dünya Sağlık Örgütü'nü tehdit ettiğini öne sürdü.

Dergi, iki CIA yetkilisinin raporun içeriğini teyit ettiğini belirtti. Rapora göre Çin salgın uyarısı yapması halinde koronavirüs araştırmasında DSÖ ile iş birliğine son vereceği tehdidinde bulundu.

Geçen hafta da Der Spiegel dergisi Alman istihbaratına dayanarak Çin Devlet Başkanı Şi Jinping'in 21 Ocak'ta Dünya Sağlık Örgütü Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus'u bizzat arayarak baskı yaptığını öne sürmüştü.

DSÖ Başkanı'nın Çin lideriyle 'ne 20 Ocak'a ne de 21 ya da 22 Ocak'ta görüştüğünü' belirterek "Dr. Tedros ve üst düzey bir DSÖ heyeti 28 Ocak'ta Şi Jinping'le görüştü ve bu görüşmede küresel acil durum ilanı gündeme gelmedi" dedi.

Newsweek'e göre DSÖ, Çin liderinin kişisel müdahalesini reddetmekle birlikte diğer Çin yetkililerinin acil durum ilanını erteletmek ya da uyarının içeriğini değiştirtmek için çaba harcayıp harcamadığı sorularını yanıtsız bıraktı.

BBC Türkçe'nin aktardığına göre derginin haberinde şöyle denildi:

"DSÖ 30 Ocak'ta küresel acil durum ilan ederken Çin'in yanlış bir şey yapmadığını vurgulama gereği duydu. DSÖ Başkanı Tedros Anhanom, 'Şunu açıkça ifade edeyim. Bu ilan, Çin'e karşı bir güvensizlik oyu demek değildir. Aksine DSÖ, Çin'in salgını kontrol altına alma kapasitesi olduğuna inanmaktadır' dedi.

Bu yaklaşım Batı'da öfke yarattı. ABD Başkanı Donald Trump, 'Çin-odaklı' olmakla suçladığı WHO'ya Mart'ta kaynak aktarmaya son verdi.

Çin'in salgının başlangıcındaki politikası geniş bir kesim tarafından eleştirildi. Hükümet, dünyayı uyarmaya çalışan doktorları susturdu, salgını ABD ordusunun başlattığını öne sürdü ve Associated Press ajansına göre insanlar Vuhan'dan kaçıp virüsü tüm dünyaya yayarken salgını altı gün boyunca gizledi.

Çin, 24 Ocak'la 29 Şubat arasında 2 milyarı maske olmak üzere 2,5 milyar adet kişisel koruyucu malzeme ithal etti. Salgın neredeyse tüm dünyaya ve Çin'e malzeme satan ülkelere de yayılınca bu kez ABD dahil bu ülkelere tıbbi malzeme yardımı kampanyasına girişti.

Çin 31 Aralık'ta Dünya Sağlık Örgütü'ne vatandaşları arasında yeni tip bir koronavirüsün görüldüğünü bildirdi, ABD'yi 3 Ocak'ta resmen bilgilendirdi. Pekin 20 Ocak'ta virüsün insandan insana geçmeye başladığını açıkladı. WHO'da kamu sağlığı acil durumu ilan edilip edilmemesi konusunda 22 ve 23 Ocak'ta iki oylama yapıldı ama komisyon bir karara varamadı. Acil durum ilanı 30 Ocak'ta çıktı."