Doğu Akdeniz’de ABD-Rus-İran gerilimi artıyor
Suriye kıyılarının Doğu Akdeniz açıklarında, Washington ve müttefikleri ile Rusya ve müttefikleri arasında savaş gemisi diplomasisi odak konusu oldu.
Birkaç gün önce ABD Deniz Kuvvetleri, bölgedeki müttefik orduların diğer deniz kuvvetleri ile koordineli olarak 6. Filo’nun konuşlu olduğu Akdeniz’e John Stennis ve Abraham Lincoln savaş gemilerini göndermişti.
ABD’nin Moskova Büyükelçisi Jon Huntsman, Akdeniz’de görevli Abraham Lincoln uçak gemisinden Rusya’ya mesaj gönderdi. Hunstman gönderdiği mesajında, “Rusya ile daha iyi bir ilişki istiyoruz. Ancak bu Rusya’nın agresif davranışını durdurduğunda ve verimli diyaloglar başlattığında gerçekleşebilir. Ortaklarımızı, müttefiklerimizi ve ulusal güvenlik çıkarlarımızı hedef alan adımlar atıldığında Rusya üstüne düşeni yapacaktır. Akdeniz’de dolaşım yapan 200 bin tonluk bir uluslararası diplomasi varsa daha sonraki diplomasilerin fazla söze ihtiyacı yoktur” dedi.
Şarku’l Avsat’a bilgi veren gözlemciler, ABD ile eski Sovyetler Birliği arasındaki Soğuk Savaş sırasında bile hiçbir ABD elçisinin bu üslupla konuşmadığına dikkati çekti.
Büyükelçi Huntsman, 9 bin kişilik Deniz Piyade Mürettebatını, Lincoln gemisindeki 130 savaş uçağı ve diğer savaş gemilerini denetliyordu.
Bu olay, bir bazı gelişmelerle eş zamanlı olarak geldi. Bu olaylar;
1. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Kuzey Koreli lideri Kim Jong-un, ABD Başkanı Donald Trump ve Kuzey Kore lideri ile arasında Singapur ve Vietnam'daki iki başarısız zirvenin ardından Vladivostok'ta bir araya geldi. Putin ile yaptığı ‘dostane zirveye’ övgüde bulunan Kim, ABD’yi Trump ile Hanoi’de yapılan 2. zirvede art niyetli davranmakla suçladı.
2. Trump yönetiminin İran petrol ihracatını sıfırlama kararı, İran’ın molla rejimi lideri Ayetullah Ali Hamaney’in ABD’ye karşılık olarak Hürmüz Boğazı'nın kapatılacağını ve Washington’un petrol ihracat hatlarına yönelik herhangi bir tehdidin bir varilin 100 dolardan fazla olmasına neden olabileceğini açıklaması da gelişmeler arasında yer alıyor. ABD yaptığı açıklamada, Tahran’a yaptırım uygulandıktan sonra petrol fiyatının korunacağı vaadinde bulundu.
3. Ayetullah Ali Hamaney, İran Devrim Muhafızları Başkomutanlığı’na yardımcısı görevindeki Hüseyin Selami'yi atamaya karar verdiğini ve Selami’nin görevinin ABD ve Ortadoğu’daki müttefiklerine karşı mücadele olacağını açıkladı.
4. İran Deniz Kuvvetleri Komutanı Hüseyin Hanzade, savaş gemilerinin İtalya’ya göndermesinin amacının, İtalyan Donanması ile ilişkileri güçlendirmek olduğunu belirtti.
5. Moskova'nın Doğu Ukrayna'daki ayrılıkçı bölge sakinlerinin Rus pasaportları alımını kolaylaştırma kararı ve ABD Dışişleri Bakanlığı’nın “Moskova, Ukrayna egemenliğine ve ulusal bütünlüğüne yönelik düşmanca saldırılarını artırmak için çalışıyor” açıklamasında bulundu.
6. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in yaklaşık 40 ülke lideri ve temsilcisinin katılımıyla düzenlenen Yeni İpek Yolu girişimi konusundaki zirveye ev sahipliği yaptı. Ayrıca Şi’nin ticaret savaşında olduğu ABD’nin hegemonya iddialarını hedef aldı.
Diplomatlar Çin ve Hindistan’ın konumunun Trump’ın İran petrol ihracatını sıfırlama konusundaki kararında önemli bir rol oynayacağını belirtti.
7. ABD ile Türkiye arasında S 400 ve bunun NATO üzerindeki etkileri başta olmak üzere yaşanan birkaç konu dahilinde yaşanan gerginlik atmosferi kapsamında, Kazakistan’ın başkenti Astana’da, Türkiye’deki 3’lü zirveye hazırlık olarak, Rusya, Türkiye, İran ve Suriye temsilcileri bir araya geldi. Astana’nın toplantısı Irak ve Lübnan’ın temsilcilerini davet etmek üzere anlaşmaya varılmasıyla sonuçlandı. Bu şekilde süreç ABD ve müttefiklerinin olmadığı bölgesel blok benzeri bir duruma dönüştü.
Türkiye, Rusya ve İran, Suriye konulu toplantının sonuç bildirisinde, ABD'nin Golan Tepeleri üzerinde İsrail işgalini tanıyan kararını şiddetle kınandı. Ayrıca ABD kuvvetlerinin Suriye’nin kuzeydoğusundaki herhangi bir ayrılıkçı planının reddedildiği ve komşu ülkelerinin güvenliğinin tehlikeye atılmasının kabul edilmediği vurgulandı.
8. Şam rejimi, Lazkiye Limanı’nın sivil işletme haklarını İran’a, Tartus Limanı’nın sivil işletme haklarını ise Rusya’ya devretme kararı aldı. Bu kararın ardından İtalya açıklarında demirleyen ABD Donanması Doğu Akdeniz’de devriye yapmaya başladı. Akdeniz’deki tek askeri Rus üssü Tartus'ta bulunuyor.
