Şengal'de Ezidilerin yaşadığı trajedinin anısına anıt dikildi

Dün Ninova Valiliği'nin Şengal ilçesinde Ağustos 2014’te Ezidilerin ilçenin kontrolünü ele geçiren IŞİD terör örgütü tarafından maruz kaldığı toplu katliamları anmak için yapılan anıtın açılışı gerçekleştirildi.

Anıtın dikilmesi fikri, IŞİD tarafından esir alınan, 2018’de Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Ezidi aktivist Nadiye Murad'ın sunduğu girişimle Şubat 2021'de gündeme geldi. Ezidilere yönelik soykırımı belgeleme girişimi, Irak'taki Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) tarafından desteklendi.

IOM’un Irak Direktörü Giorgi Gigauri, o dönemde yaptığı açıklamada, “Bir topluluk böylesi bir travma ve yıkıma maruz kaldığında, geçmişi ve kayıp kişileri anmak, hayatta kalanlara evlerine dönerken destek olma çabasıdır” vurgusunda bulunmuştu.

Ezidilerin yaşadığı trajediyi anmak için daha önce Ermenistan ve Fransa gibi bazı Avrupa ülkelerinde birden fazla anıt dikilmişti.

Ezidi aktivist Nadiye Murad, anıtın açılış töreninde yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

Bu anıt, Berlin, Erivan ve Halepçe'deki anıtlar gibi uzun süre burada kalacak. Ancak IŞİD’in isimleri yok olacak. IŞİD, inançlarımızı, evlerimizi, köylerimizi küle çevirdi. Tüm bunları toplumumuzu kendi bölgelerinden sökmek amacıyla yaptılar. 2014 olayları öncesinde dışlanmış ve korunmasız bir azınlık olan Ezidilerin gücü, iradesi ve kararlılığı olmasaydı bunu neredeyse başaracaklardı. Ancak biz bu ülkenin sadık vatandaşları olarak kaldık. 2014’te IŞİD teröristlerinin bizi arabalarıyla Koço'dan Hana Solaf'a nasıl götürdüklerini çok iyi hatırlıyorum. Annem, kardeşlerim, arkadaşlarım ve köyümün insanlarıyla birlikte Solaf'a götürüldük. Kurtulacağımızı sanıyorduk. Buraya geldiğimizde içimizdeki umut öldü, dünyadaki insanlık öldü. Şengal‘de istikrarın geri gelmesini engellemeye çalışan politikacılar ve savaş ağaları var. 2014'te vatandaşlarını korumayı başaramayan politikacılar ve liderler de var. Verdikleri sözleri ve sözleri eyleme dönüştürmeyi başaramadılar. Bu noktadaki deliller Şengal sahasında öne çıkıyor.

IŞİD’in eline geçmeden önce Şengal’de en kapsamlı nüfuza sahip olan bazı Kürt partilerine gönderme yapan Murad, Şengal’in eteklerinde yaşayan ve bazı üyelerinin IŞİD’e katıldığı Arap aşiretlerine ilişkin ise “Bize karşı yürüttükleri soykırım kampanyasında IŞİD‘e katılan bazı komşularımız tarafından büyük bir ihanete uğradık” vurgusunda bulundu.

Bağdat'taki federal hükümeti sert bir şekilde eleştirmeyi ihmal etmeyen Murad, “Hükümetimizden hayatta kalanlara ve ailelerine destek vermesini defalarca kez talep ettik. Sincar'dan saatler uzaktaki yerinden edilmiş kamplarda yaşamak bir çözüm değil. Bu kamplar toplumun tüm dokusunu parçalayan bir başka soykırımdır. Tüm bir Ezidi nesli uygun eğitime, iş olanaklarına, mahremiyet gibi temel haklara erişimden mahrum bırakılmıştır” dedi.

2021’de Irak Parlamentosu, Ezidi Hayatta Kalanlar Yasası'nı oylamıştı. IŞİD’li teröristler tarafından uygulanan şiddet nedeniyle yürürlüğe konan kanunun onlara maddi ve manevi tazminat sağlaması gerekiyor.

Murad ise “Şengal'de 2014 olaylarından bu yana büyük zorluklara rağmen bölgelerine geri dönen 150 bin kişi, devlet yardımına ve tazminata ihtiyaç duyuyor” dedi.

Nisan 2023'te Irak Başbakanı Sudani hükümeti Şengal’in yeniden inşası için 50 milyar Irak dinarı tahsis etti. Ancak İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (HRW) Haziran ayında yayınladığı rapora göre federal hükümet ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki siyasi anlaşmazlık, tahsis edilen fonların kullanılmasını engelledi.