Iraklı Şiiler başbakan adayını belirledi; Kürtler için ‘kapalı kutu’

Irak’ta, seçimin galibi Sadr Hareketi’nin parlamentodan toplu halde çekilmesinin ardından çoğunluğu ele geçiren İran yanlısı Şii Koordinasyon Çerçevesi, uzun süren müzakerelerin ardından başbakanlık için sürpriz bir isim açıkladı.

Çoğu çevre, eski başbakanlar Nuri el-Maliki, Haydar Abadi ve Fetih Hareketi lideri Hadi Amiri’den birinin aday gösterileceğini beklerken, Koordinasyon Çerçevesi liderliği, Muhammed Şiya es-Sudani’yi aday olarak belirledi.

İsmi pek duyulmasa da, Muhammed Şiya es-Sudani, Baas iktidarının yıkıldığı 2003’ten sonra, Amara Belediye Başkanlığı, Misan Valiliği’nin yanı sıra, vekaleten Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı, İnsan Hakları Bakanlığı, Maliye, Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, milletvekilliği görevlerinde bulundu.

Kürt liderlerle herhangi ikili bir ilişkisi olmadı. Ancak Irak Parlamentosu ve hükumette görevli olduğu dönemlerde Kürt bakan ve milletvekilleri ile ilişkileri oldu.

Sosyal medya paylaşımları

Kürtler ve Kürdistan Bölgesi hakkındaki açıklamaları olmasa da, sosyal medya hesabı Twitter’dan yaptığı paylaşımlar baz alındığında, bu konudaki tavrı az çok anlaşılıyor.  

Yeni başbakan adayının, bu paylaşımlarının tamamında “Kürdistan Bölgesi” yerine sadece “Bölge” demesi dikkat çekiyor. 

Sudani'nin Kürdistan Bölgesi hakkındaki tutumunu yansıtan son Twitti, Irak Federal Yüksek Mahkemesi'nin Kürdistan Bölgesi petrol ve gaz yasasını yürürlükten kaldırma kararıyla ilgili.

15 Şubat 2022'deki paylaşımında Sudani, "Bölge’nin petrol ve doğal gaz yasasını anayasaya aykırı bulan ve gelirlerini federal hükümete devredilmesine yönelik karar, mahkemenin adaletine ve ayrıca bütçe konusunda bu anayasal ihlalin ortadan kaldırılmasına vurgudur. Şimdi petrol ve gaz yasasını hükumetin çalışma programına dahil etme zamanı. Petrol ve gaz halkın malıdır” ifadelerini kullanıyor.

Sülemaniye’deki gösteriler

Sudani, 23 Kasım 2021’de Süleymaniye’deki gösteriler hakkında paylaştığı mesajında, "Iraklıların Avrupa'ya göçü ve Süleymaniye'deki gösteriler ile diğer illerde yaşanan protestolar, her alanda yaşanan başarısızlığa ve vatandaşların geçim sıkıntıları, hizmet ve güvenlik eksikliğine karşı milli rahatsızlığını yansıtıyor” diye yazdı.

Erbil’de Sünni Arapların “İsrail ile ilişkilerin normalleştirilmesi” toplantısı

Muhammed Şiya es-Sudani Kürdistan Bölgesi hakkındaki açıklamalarının çoğu, Eylül 2021’de Erbil’de bir grup Sünni Arap aşiret liderinin gerçekleştirdiği ve “İsrail ile ilişkileri normalleşmeyi” öne çıkaran toplantısı ile ilgili.

26 Eylül 2021 tarihindeki paylaşımında Sudani, Erbil'deki toplantıyı “Filistin ve Irak halklarına büyük bir hakaret” olarak nitelendirerek, yargı organlarına gerekli adımları atması çağrısında bulunuyor.

Kürdistan Bölgesi hükumetinin, söz konusu toplantıdan haberdar olmadıklarını açıklaması üzerine ikinci bir Twitt paylaşan Sudani, şunları yazmış:

“Bölge hükumeti açıklamasında ilişkileri normalleştirmek isteyenlerin kongresini reddetti. Erbil kongresine katılanlar hakkında tutuklama kararı çıkarıldıktan sonra, Bölge ve liderliği bu emirleri uygulamak ve bu kişileri teslim etmek için gerçek bir sınavla karşı karşıya. Kongrenin arkasındakiler Irak halkından özür dilemeli."

Halepçe ve toplu mezarlar

Muhammed Şiya es-Sudani, Halepçe kimyasal saldırısı görüntüleri ve Baas rejiminin 1980’li yıllarda Kürtler karşı yürüttüğü Enfal soykırım hareketinin ardından ortaya çıkan toplu mezarlardan etkilendiği gösteren paylaşımları da var.

Halepçe Katliamı’nın yıl dönümüne ilişkin paylaşımında Sudani, “Sadece Kürt oldukları için!” diye yazdı.

Sudani, bir başka Twittin’de, Semawa çölünde bulunan bir toplu mezarda, bir annenin iki çocuğunu kucağında tuttuğu görüntüyü asla unutamadığını belirtiyor.

Türkiye’nin Rojava’ya yönelik operasyonu

Muhammed Şiya es-Sudani, Ekim 2019’da Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Rojava’nın Gire Spi ve Serêkaniyê ilçelerine yönelik başlattığı operasyon hakkında paylaştığı bir twitte ise, “Türkiye'nin IŞİD liderleri ve üyelerinin hapsedildiği kuzey Suriye'ye müdahalesi, Irak-Suriye sınırını ve Irak'ın derinliklerini etkiler. İç olaylarımız nedeniyle bu durumu dikkatlerden kaçırmamalıyız” ifadelerini kullanıyor.