Türkiye'nin Fırat'ın Doğusu'na operasyonu ile ilgili cevap bekleyen sorular

Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine yönelik askerî harekâtına Beyaz Saray’ın yeşil ışık yakmasının ardından ABD askerleri sınırdan çekilmeye başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha önce “Belki bugün belki yarından da yakın” dediği operasyonun ne zaman başlayacağı bilinmiyor. Beyaz Saray açıklamasında yer alan Suriye’nin kuzeyindeki IŞİD’lilerinin sorumluluğunun Türkiye’ye verildiğine dair ayrıntı da çok sayıda soru işaretine neden oldu.

BBC Türkçe operasyona ilişkin cevabı henüz bilinmeyen beş soruyu gündeme getirdi.

Bunlardan ilki, Türkiye'nin operasyon yapmayı planladığı bölgenin genişliği ve derinliği ne kadar olacak?

ABD Başkanı Donald Trump, ABD askerlerinin Türkiye-Suriye sınırından güneye doğru çekileceğini açıklamıştı. Ardından da Pentagon askerlerin belirli bir bölgeden çekilmesinin tamamlandığını duyurmuştu. Burada kastedilen “belirli” bir bölgenin sınırlarına ilişkin ise herhangi bir bilgi verilmedi. ABD askerlerinin sınır boyunca hangi bölgeler arasında çekileceği ise bilinmiyor.

Bu nedenle operasyonun ne kadarlık bir alanda yapılacağına dair bir yanıt şimdilik bulunmuyor.

BBC Türkçe'ye konuşan bir yetkili ise ABD askerinin çekileceği ve Türkiye'nin operasyon yapmayı planladığı bölgenin derinliğinin sahada süreç devam ederken belirleneceği söylüyor.

Trump’ın Türkiye için "Çizilen çerçeveyi aşarsa ekonomisini yerle bir ederim" şeklindeki sözleri de belirlenmiş bir alana vurgu yapıyor. Ancak ne kadarlık bir alanın çizildiği ise açıklanmıyor.

Operasyona ilişkin gündeme gelen ikinci soru ise IŞİD üyelerine ve ailelerine ne olacak?

Beyaz Saray’ın açıklamasına göre ABD’nin çekildiği bölgelerde bulunan tutuklu IŞİD’lilerden ve onların ailelerinden Türkiye sorumlu olacak. Suriye’nin kuzeyindeki hapishanelerde tutulan IŞİD’lilere ilişkin ise net bir rakam bulunmuyor. BM verilerine göre 10 bin tutuklu IŞİD’li olduğu belirtiliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan da dün yaptığı açıklamada bu rakamların “abartılı” olduğunu söyledi.  Tutuklu IŞİD’liler ile ailelerine ilişkin rakamların operasyondan sonra belli olacağı ifade ediliyor.

BBC Türkçe’ye konuşan bir yetkili ise tutuklu IŞİD üyelerinin cezaevlerinde kalmaya devam edeceğini, güvenli bölge oluşturulduktan sonra kadın ve çocukların da sisteme dahil edileceğini belirtiyor.

Gündeme gelen üçüncü soru ise aralık ayında Suriye'den askerlerini çekeceğini açıklayan Trump’ın neden 10 ay beklediği yönünde.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile aralık ayında bir telefon görüşmesi yapan Trump, bu konuşmadan sonra Suriye’den çekileceğini açıklamıştı. Ancak bu açıklamayı yaptıktan yaklaşık 10 ay sonra ABD askerleri sınırdan çekilmeye başladı. Trump’ın bu açıklamayla Pentagon’u IŞİD’le mücadele etmek için daha da hızlandırmak istediği değerlendirmeleri yapılıyor.

Öte yandan Trump’ın IŞİD'in ve uyuyan hücrelerin yeniden ortaya çıkacağı kaygısıyla bunu yerine getiremediği de belirtiliyor.

ABD askerlerinin çekilmeye başladığı açıklamasının ardından ABD ile YPG arasındaki işbirliği bitti mi soruları ortaya atıldı.

ABD’den bu konuda bir açıklama gelmemesi ise soru işaretlerini artırdı.

Ana omurgasını YPG'nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri'nden (DSG) yapılan açıklamalar ise ABD'nin kendilerini "sırtından bıçakladığı" yönünde.

Ancak Ankara’ya göre ABD ile YPG arasında işbirliğinin bittiğini söylemek mümkün değil. Amerikan askerlerinin çekildiği güney tarafı da YPG'nin kontrolündeki bölgeyi oluşturuyor. Suriye'nin dörtte birinden fazlasını kontrol eden YPG'nin elinde, Irak sınırındaki bölgelerle birlikte petrol kuyularının bulunduğu Rakka ve Deyr ez Zor şehirleri de bulunuyor.

Peki operasyona Suriye’deki diğer oyuncular olan Rusya ve İran’ın tepkisi ise nasıl oldu?

Beyaz Saray’ın operasyona onay vermesinin ardından Rusya’dan Türkiye’ye “Suriye’nin toprak bütünlüğü”ne vurgu yapan bir açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov "Suriye'nin toprak bütünlüğü konusunda Türkiye ile aynı pozisyonda oldukları"nı söyledi.

Tahran’dan, Cevad Zarif'in askeri operasyona karşı olunduğu açıklamasının dışında henüz Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine yönelik yapacağı operasyona ilişkin açıklama gelmedi. 

Haberin kaynağına buradan ulaşabilirsiniz