Suriye'de Kürt merkezli gelişen iki karşıt ittifak: Türkiye-İran ve Rusya-Arabistan

Suriye'nin kuzeyindeki bazı yabancı güçler arasında yeni bir hegemonya savaşı yaşanıyor. Bir yandan Suudi Arabistan ile Rusya arasında Kürtler ve Şam yönetimini yakınlaştırmayı amaçlayan bir ittifak gelişirken, diğer yandan PKK'ye karşı sınırlarında ortak mücadele anlaşması yapan İran ve Türkiye'nin, Suriye'nin kuzeyinde YPG'ye karşı da benzer bir işbirliğini uygulama konusunda anlaştıkları ileri sürüldü.

Esad rejiminden kimliğinin saklı tutulması şartıyla El Masdar'a konuşan üst düzey bir yetkilinin verdiği bilgilere göre, Suriye'nin kuzeyinde biri İran ve Türkiye, diğeri Suudi Arabistan ve Rusya'nın öncülüğünde iki yeni ittifakın ortaya çıktığını dile getirdi.

Kaynağa göre, Türkiye ve İran, yalnızca Irak'ın kuzeyinde PKK'ye karşı değil, aynı zamanda potansiyel olarak Suriye'nin kuzeyinde YPG'ye karşı ortak bir operasyon yürütmek için bir anlaşma yaptı.

Bu arada, Rusya ve Suudi Arabistan, Suriye hükümetinin ve Kürt liderliğindeki Suriye Demokratik Güçleri'nin (DSG) barışçıl bir çözüme kavuşmasını sağlayacak bir anlaşma yapmaya çalışıyorlar.

Suudi Arabistan, Suriye'nin kuzeyindeki en güçlü kabilesi olan Şammar Kabilesi de dahil olmak üzere, DSG'ye müttefik birkaç Arap kabilesiyle yakın ilişkiler kuruyor.

Suriye Petrol Krizi

İran, halihazırda Suriye Arap Cumhuriyeti'nin en büyük petrol tedarikçisidir; Ancak, her iki ülkeye karşı süregelen yaptırımlar nedeniyle Tahran, petrol tankerlerini Lazkiye ve Tartus limanlarına gönderemiyor.

Suriye hükümeti ile muhalif bir konumda bulunan Türkiye Suriye'ye petrol göndermenin alternatif bir yolunu bulmak için Tahran'la birlikte işbirliği içinde bulunuyor.

Kaynağa göre, İran petrolünü Suriye'ye götürmenin bir yolu, Türkiye'nin batı limanlarından geçiyor. İran'ın, tankerleri Suriye'ye hiçbir şey teslim etmediği sürece Türkiye'ye petrol göndermesine izin veriliyor.

Buna karşılık, Suriye hükümeti petrolü Türkiye’den isyancıların elindeki bölgeler üzerinden taşımak için para ödemek zorunda.

Kaynak, İran Dışişleri Bakanı’nın geçen hafta Şam’a yaptığı ziyaretin hemen ardından, Suriye hükümetinden aldığı mesajları iletmek için Ankara'ya uçtuğunu belirtti.

Suudi Arabistan Etkisi

Suudi Arabistan, Orta Doğu'daki en güçlü ülkelerden biri olmanın yanısıra bölgedeki hemen hemen her ihtilafta kilit barış brokerlerinden biri.

Körfez krallığı ile güçlü bir ilişki sürdüren Rusya, Orta Doğu'daki ülkeler arasındaki barış görüşmelerini kolaylaştırmak için sık sık Suudi hükümeti ile işbirliği içine giriyor.

Suudi hükümeti, özellikle geçtiğimiz Ekim ayında gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın ölümünden sonra Türkiye ve Katar'la çelişiyor.

Suriye ve Suudi hükümetleri arasındaki düşmanlıkları sona erdirme fırsatını gören Ruslar, Şam ve Riyad arasındaki potansiyel bir yakınlaşmayı kolaylaştırmak için diplomatik girişimlerini artırmış durumda.

Suriye hükümeti, yeniden yapılanma fonlarına ve ABD’yle bir anlaşmaya varmak için Suudi Arabistan’ın nüfuzuna ihtiyaç duyuyor.

Suriye, İran'a yakın bir müttefik olsa da, Suriye hükümetinin düşmanlarının tartışmasız en büyük iki destekçisi olan Türkiye ve Katar'dan inanılmaz bir muhalefetle karşı karşıya kaldılar.

Rusya ve türkiye

Rusya ve Türkiye’nin silahlı kuvvetleri şu anda kuzeybatı Suriye’de barışı sağlamak için birlikte çalışıyor.

Bununla birlikte, Rus ordusu, özellikle silahsızlaştırılmış bölgede devam eden isyancı grupların varlığıyla, askeri varlığının kırılma noktasına ulaşıyor.

Asi grupların, 17 Eylül Soçi Anlaşması uyarınca geçen Ekim ayında silahsızlaştırılmış bölgeden çekilmeleri gerekiyordu - ancak onlar bunu yapmayı reddettiler.

Türkiye, Soçi Anlaşması'na uymayı reddeden isyancı gruplara saldırdığı için Suriye ordusunu şiddet uygulamakla suçluyor.

Hem Suriye hem de Rus silahlı kuvvetleri, isyancı kuvvetleri anlaşmaya aykırı davranmakta ve silahsızlaştırılmış bölgedeki herhangi bir cihad varlığını anlaşma ihlali olarak değerlendirmekteler.

Hayat Tahrir El Şham’ın (HTŞ) kuzeybatı Hama ve batı Halep’teki son saldırılarında, Suriye hükümetinin Rusya’dan yardım alarak bu bölgeleri temizleme operasyonu gerçekleştirmesi kuvvetli bir olasılık..

Suriye’nin hamlesi

Suriye hükümetini, savaşın seyrini değiştirebilecek zor bir karar bekliyor.

Şam’daki kaynağa göre, hükümet, Suudi Arabistan’la yakınlaşma ihtimalini, İran'la birlikte Müslüman Kardeşler’e sempati duyan ülkelerden oluşan bir koalisyona katılmaktan daha çekici buluyor.

Müslüman Kardeşler, 1982’deki Hama Kuşatması’nın ardından sürgüne zorlanana kadar Suriye hükümetiyle yıllarca savaştılar.

Hem Katar hem de Türkiye, Arap Baharı sırasında Müslüman Kardeşler’i ve Suriye muhalefetini desteklediler.

Suudi Arabistan ve Körfez müttefikleri Müslüman Kardeşler'i terör örgütü olarak görüyor; bu aynı zamanda Suriye hükümetinin üçüncü parti görüşmelerinde güvendiği Mısır'da da geçerli.