Şeyh Said'in mezar yerinin tespiti için açılan davanın ilk duruşma tarihi belli oldu

1925 yılında 46 arkadaşı ile birlikte idam edilen Şeyh Said’in mezar yerinin tespiti için Türkiye İçişleri Bakanlığı’na yapılan başvuru cevapsız kalması üzerine mezarların tespiti için 97 yıl sonra ilk kez dava açılmıştı.

Şeyh Said Derneği ve Diyarbakır Barosu’nun açtığı davanın ilk duruşması 25 Nisan’da da  Ankara 5. İdare Mahkemesinde görülecek.

Diyarbakır Barosu Başkanı Nahit Eren Twitter hesabından yaptığı açıklamada “Şeyh Said Derneği ve D.Bakır Barosu adına Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yerinin tespiti için İçişleri Bak. aleyhine Ankara 5.İdare Mahk. açtığımız davanın duruşması 25 Nisanda. 98 yıldır mezar yeri arayan ve bunun işin hukuk mücadelesi vermek zorunda bırakılan Kürtler…” ifadeleriyle davanın tarihini duyurdu.

Öte yandan davayı açan taraflardan Şeyh Said Derneği Twitter hesabından yapılan açıklamada “Şeyh Said Derneği ve D.Bakır Barosu adına Şeyh Said Efendi ve arkadaşlarının mezar yerinin tespiti için İçişleri Bak. aleyhine Ankara 5.İdare Mahk. açtığımız davanın duruşması 25 Nisanda” denildi.

Şeyh Said, 1865 yılında Erzurum’un Hınıs ilçesinin Kolhisar köyünde doğdu. Medrese eğitimi gören Şeyh Said, Nakşibendî Tarikatı’nın önemli şeyhlerinden biri ve bölgede oldukça saygı duyulan bir kişi olarak biliniyor.

Resmi tarihte başlattığı isyanın İngiltere destekli olduğu iddia edilse de Kürtler arasında bu iddiaya inanan neredeyse hiç kimse yok. Şeyh Said ayaklanmasının nereden kaynaklandığına dair ise iki farklı görüş var. Bunlardan biri, 1924 anayasasında Kürtlerin yok sayılması, ikincisi ise hilafetin kaldırılması.

5 Şubat 1925’te yanındaki silahlı adamlar ve bölgenin ileri gelenleriyle Diyarbakır’ın Hani ilçesinden çıkan Şeyh Said, Dicle ilçesindeki kardeşi Şeyh Abdurrahim'in evine geldi. O gece Şeyh Abdurrahim’in evini basan jandarma birlikleri evde bulunan 10 kişinin teslim edilmesini istedi.

Şeyh Said’in yanında gelen arkadaşlarını teslim etmemesi üzerine bölgedeki halkla askerler arasında çatışma çıktı. Bu çatışma, ayaklanmanın fitilini ateşledi. Bir anda yayılan ayaklanma bölgedeki dört vilayete sıçradı ve Şeyh Said’in kuvvetleri birçok yerde yönetimi ele geçirdi.

11 Mart gecesi Diyarbakır’a giren Şeyh Said’in kuvvetleri çatışmalarda 150 kişiye yakın kayıp verince "Geri dön" emri aldı. Nisan ayı ortalarında Genç Ovası’nda etrafı sarılan Şeyh Said ve arkadaşları esir edilerek Diyarbakır’a getirildi ve İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı. İstiklal Mahkemesi, 29 Haziran’da da Şeyh Said'in önderliğinde ayaklanmaya katılan 47 kişi hakkında idam kararı verdi. Karar ertesi gün infaz edildi.

İdamın gerçekleştiği Diyarbakır’daki Dağkapı Meydanı’nın ismi 2014 yılında Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla Şeyh Said Meydanı olarak değiştirildi.