ABD’den Kürdistan’a övgü, milis gruplar ve PKK’ye suçlama

ABD Dışişleri Bakanlığı’nın 199 ülkedeki durumu incelediği Dini Özgürlükler Raporu’nun Irak bölümünde 2022 yılında yaşanan ihlaller listelendi.

Raporda, geçen yıl Kürdistan Bölgesi hariç Irak'ta din özgürlüğüne getirilen kısıtlamaların yaygın olarak devam ettiği belirtilirken, silahlı grupların karıştığı mezhepsel çatışmalarının (Kürdistan Bölgesi dışında) Irak'ın her yerinde devam ettiği belirtildi.

Azınlıklara karşı şiddet

Dini liderler ve STK'ların açıklamalarına atıfta bulunan raporda, "Irak güvenlik güçleri diğer azınlık topluluklarının üyelerine karşı şiddet ve yıldırma uyguladı" denildi.

Irak Anayasası, İslam'ı resmi din olarak kabul ediyor ve "İslam'ın yerleşik hükümlerine" aykırı hiçbir yasanın çıkarılamayacağına hükmediyor. Anayasa, Müslümanlar, Hıristiyanlar, Ezidiler ve Sabii-Mandeliler de dahil olmak üzere tüm bireyler için dini inanç ve uygulama özgürlüğü sağlıyor ancak diğer inançlardan açıkça bahsetmiyor.

Gözaltında işkence

Topluluklara yönelik ihlallere değinilen raporda, Kürdistan Bölgesi'nin bu ihlallerden arınmış olduğuna dikkat çekildi, ancak Irak güvenlik güçlerine eleştiri şu sözlerle sıralandı:

“Önceki yıllarda olduğu gibi, Federal Polis, Ulusal Güvenlik Servisi ve Heşdi Şabi de dahil olmak üzere hükümet güçlerinin, tutuklama ve yargılama öncesi gözaltı sırasında bireylere - özellikle Sünni Araplara - taciz ve işkence yaptığına dair güvenilir raporlar vardı. Yerel ve uluslararası STK'lar, Ezidilerin ve Hristiyanların, devlet destekli Heşdi Şabi üyelerinin sürekli sözlü ve fiziksel tacizine maruz kaldığını bildirdi.”

Raporda, Kasım 2022'de Sünni milletvekillerinin, Heşdi Şabi güçleri ile İran yanlısı milislerin Salahaddin, Diyala ve Ninova vilayetlerinde Sünni mültecilerin dönüşünü engellemeye devam ettiği konusunda uyarıda bulunduğu hatırlatıldı.

Türkiye’nin bombardımanları

Irak güvenlik kaynaklarına dayandırılan raporda, IŞİD’in Selahaddin ve Diyala'daki faaliyetlerini finanse etmek için işçileri, tüccarları ve çiftçileri kaçırdığı ve fidye talep ettiği belirtildi.

Raporda, “ABD tarafından terör örgütü olarak tanımlanan Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK) ve Şengal ile Ninova Ovası'ndaki mevzileri olduğu iddia edilen yerlere Türk hava saldırılarının devam etmesi, bölge sakinlerini tehlikeye atmaya ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşünü engellemeye devam etti” sözlerine yer verildi.

PKK’ye “çocuk kaçırma” suçlaması

Raporda, “Şengal’deki Ezidi topluluğu, IŞİD'in 2015'te yenilmesinden bu yana PKK'nin yüzlerce Ezidi çocuğu askere aldığını ve ideolojik ‘beyin yıkamaya’ tabi tutmak için kaçırdığını bildirdi” denildi.

Rapor ayrıca, anneleri IŞİD’liler tarafından cinsel saldırıya uğradıktan sonra dünyaya gelen Ezidi çocukların "yerinden edilme" tehdidi ile karşı karşıya kaldıklarına dikkat çekiliyor.

Rapoda, Bağdat'taki ABD Büyükelçiliği ve Erbil'deki Başkonsolosluğun Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ve eski başbakan Mustafa Kazımi de de dahil olmak üzere üst düzey hükümet yetkilileriyle sık sık yaptığı toplantılar aracılığıyla ülkedeki din özgürlüğüyle ilgili tüm endişeleri en üst düzeyde ele aldığı kaydedildi.

Ezidileri Kurtarma Ofisi verilerine dayandırılan raporda, IŞİD'in 2014'te Şengal’de düzenlediği saldırının ardından hala 2 bin 693 Ezidinin kayıp olduğu hatırlatıldı.

Yahudiler ve İsrail ile ilişkiler

Rapor, Mayıs 2022'de Irak parlamentosu tarafından kabul edilen ve İsrail ile ilişkilerin normalleşmesini teşvik eden faaliyetler için ölüm cezasına varan ağır cezalar öngören bir yasaya atıfta bulundu.

Yasa aynı zamanda vatandaşlar, yetkililer ve kurumlar için de geçerli ve yabancıların ülkede İsrail ile ilişkilerin normalleşmesini teşvik etmesi yasak.

Raporda, “Irak yasaları Yahudilerin orduya katılmasını veya kamu sektöründe çalışmasını yasaklıyor. Irak Kürdistan Bölgesi Hükümeti, merkezi hükümetin İsrail karşıtı yasalarını uygulamıyor ve bunun yerine Kürdistan Bölgesi'nde grup üyelerinin haklarını koruyan ayrı bir yasa uyguluyor” denildi.

Bu yasanın Yahudiler de dahil olmak üzere Kürdistan Bölgesi’ndeki dini azınlıklara hizmet verdiğine değinilen raporda, Kürdistan Bölgesi Vakıflar ve Din İşleri Bakanlığı'nın sekiz dairesinden birinin Yahudi işlerine ait olduğunun altı çiziliyor. /Rudaw