SMO: Efrin'deki çatışmalar Rusya ile Türkiye arasındaki anlaşmanın bir parçası

Efrin kentinden bir kaynağın Rûdaw’a verdiği bilgiye göre eski adıyla El Nusra cephesi olan Heyet Tahrir el-Şam’ın (HTŞ) Perşembe günü Efrin kent merkezini kontrol ettiğini  doğruladı.

Birleşmiş Milletler Uluslararası Güvenlik Konseyi kararıyla “terörist örgütler” listesine alınan HTŞ, Suriye Milli Ordusu'nun(SMO) bünyesindeki El Hamza Tümeni ve Sultan Süleyman Şah Tugayı'ndan oluşan güçlerle birlikte Türkiye'ye destekli diğer grupların kontrolündeki Efrin kentinin tamamını ele geçirdi.

Rûdaw’a konuşan özel bir kaynak Cebhe el Şam güçlerinin ana parçası olan Üçüncü Kolordu savaşçılarının, Efrin şehrinden Kefer Can köyüne çekildiğini aktardı. Efrin merkezi kontrolünde bulunduran Üçüncü Kolordu, HTŞ'nin harekete geçmesi ile birlikte kenti terk etmeyecekleri ve savaşacaklarını açıklamıştı. Ancak, HTŞ güçleri ilerlemesiyle Üçüncü Kolordu kenti savaşmadan HTŞ'ye bıraktı. 

Rûdaw bültenine katılan Suriye Milli Ordusu Koordinatörü Ebu Tevfik el Deri bu yeni gelişmenin arkasında askeri ve ekonomik hedeflerin olduğunu söyledi.

Ebu Tevfik el Deri, "Türkiye son günlerde, Rusya ile yaptığı anlaşma çerçevesinde HTŞ lideri Muhammed el Colani’nin güçlerini Fırat Kalkanı ve Barış Kalkanı bölgelerine aktarma planını hayata geçirmek için acele ediyor.  Türkiye’nin desteklediği söz konusu bölgelerdeki gruplar, Demokratik Suriye Güçleri(DSG) ile mücadele görevinde de başarısız olduktan sonra DSG ile mücadele etme planı hayata geçirildi. Son günlerde Türkiye, Suriye rejimi ile normalleşme adımlarına hız vermiş durumda.  HTŞ lideri Colani'yi harekete geçiren Türkiye, Nasib Sınır Kapısını açmayı ve Bab el-Hewa sınır kapısı Şam-Halep üzerinden Körfez ülkeleriyle ticaretini arttırmayı planlıyor” ifadelerini kullandı. 

Ürdün ile Suriye arasındaki ana sınır kapıları olan Ramsa ve Nasib, Suriye'nin Dera kentindeki çatışmalar nedeniyle kapatılmıştı.

Ne olmuştu?

Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu’na (SMO) bağlı Cebhe el-Şam ve Ceyş el-İslam grupları ile Hamza Tümeni (Hamzat) ve Sultan Süleyman Şah (Emşat) grupları arasında Halep’in kuzeyindeki El Bab ilçesinde önceki gün başlayan çatışmalar, Rojava’nın  Efrin kenti kırsalına sıçramıştı.

Çatışmalara, Hamzat ve Emşat gruplarına destek amacıyla katılan El Kaide destekli Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ), silahlı birliklerini  Efrin kırsalına göndermiş ve çatışmalar şiddetlenmişti.

Efrin’in Şerawa ilçesi, Cinderes kasabasıunın Bablit ve Tihe köyleri ile Mabata kasabasına yayılan çatışmaların ardından HTŞ bugün sabah saatlerinde Efrin şehir merkezine yöneldi.

Yerel kaynaklardan edinilen bilgilere göre, Cebhe el-Şam ve Ceyş el-İslam grupları Efrin kent merkezinden Rajo ilçesine doğru çekilerek kontrolü HTŞ üyelerine bıraktı.

Çatışmalar El Bab’da da sürüyor

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin (SOHR) aktardığına göre, Cebhe el-Şam, El Bab kentindeki Hamza Tümeni'nin tüm karargahını ve Halep'in doğusundaki Liyloh ve Al-Gandora köylerini,  Ahtarin kırsalındaki Dabık köyünü kontrol altına aldı.

Cebhe el-Şam, Nureddin Zengi ve Faruk Tugayları, Efrin kırsalında Freyriya, Kefr Zeyit, Kewkaba, Tel Hamo, Babet ve Talif'in de kontrolünü ele geçirdi.

Süleyman Şah ve HTŞ grupları, Efrin kırsalındaki Raca, Mistika, Qarzihil, Şakatka, Mirkan, Aranda ve Marska köylerini kontrol etti.

İki grup ayrıca Tel Batal'daki Cebhe el-Şamiye’ye ait karargahının kontrolünü ele geçirdi.

Hamza Tümeni de, Halep'in kuzeyindeki el-Baruza ve Tulanah köylerini kontrol etti.

Kim kiminle çatışıyor?

Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) bünyesinde yer alan  Cebhe el-Şam ve Ceyş el-İslam grupları, SMO’nun en en çok silahlı gücüne sahip olan 3’üncü Kolordu içerisinde yer alıyor.

3’üncü Kolordu bünyesinde ayrıca, el-Mecd Tümeni, El-İslam Tugayı, Melik Şah Tümeni ve 51’inci Tümen adlı gruplar da bulunduruyor.

Öte yandan, Hamza Tümeni (Hamzat) ve Sultan Süleyman Şah (Emşat) gruplarının başını çektiği diğer tarafta ise, Nureddin Zenki Tugayı, el-Şam Tümeni, Faruk Tugayı, 1’inci Tümen, Ceyş eş-Şarqiye ve Ahrar eş-Şarkiye gibi gruplar yer alıyor.

Çatışmalar süresince eski adı Nusra Cephesi olan HTŞ, Hamza Tümeni ve Sultan Süleyman Şah gruplarını destekliyor.

SMO bünyesinde yer alan Ahrar el-Şam ve Sultan Murad Tugayı ise, ikiye bölünmüş durumda. Her iki grubun üyeleri, farklı bölgelerde fakrlı tarafları destekleyerek çatışmalara katılıyor.

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) himayesindeki bu gruplar Efrin, Cerablus, Azez ve El Bab'ı kontrolleri altında tutuyor.

HTŞ’nin çatışmaya dahil olması

El Kaide'nin Suriye kolu olan HTŞ, eski adıyla Nusra Cephesi olarak biliniyor ve esasen İdlib vilayetinin önemli bir bölümünü kontrol ediyor.

Ebu Muhammed el Colani liderliğindeki HTŞ'nin çatışmalara dahil olması, gruplar arasındaki güç dengesi açısından da önemli görülüyor.

HTŞ 2015'te İdlib’i “Fetih Ordusu”nun bir bileşeniyken kontrol etti ve o zamandan beri bölgenin hakimiyetini kontrolü altında bulunduruyor.

Temmuz 2016'da “Şam'ın Fethi Cephesi” olarak ismini değiştiren Nusra Cephesi, Ocak 2017'de HTŞ'yi kurdu.

Ceyş el Ahrar, Ceyş el Sünne, Liva el Hak ve Ensar el Din ve Nureddin Zenki Tugayları’nın da yer aldığı HTŞ’de, daha sonra Astana görüşmelerine katılan gruplar diğerlerinden ayrıldı.

HTŞ'nin saldırılarına karşı Sukur el Şam, Ceyş el Mücahidin, Cephet el Şamiyye, Festakim Kema Umirte ve Suvvar el Şam gibi gruplar Ahrar el Şam'la güç birliği yaptı.

Tarafsız kalan Müslüman Kardeşler bağlantılı Feylak el Şam ile Ceyş el Nasr ise Ceyş İdlib Hür, Birinci Sahil Tümeni, İkinci Sahil Tümeni, Fevc el Evvel, Ceyş el Sani, Ceyş el Nukba, Şüheda el İslam Deraya, Fırka el Hurriye ve 23. Fırka ile birlikte 28 Mayıs 2018'de Ulusal Kurtuluş Cephesi'ni kurdu.

HTŞ bünyesinde Suriyeli Uygurların örgütü Türkistan İslami Parti (TİP), Kafkasyalı savaşçıların liderlik ettiği 'Muhacirun ve Ensar Ordusu', 'Cunud el Şam', 'Ceyş Usra' ve 'Ecnad el Kavkaz', Özbek İmam Buhari Tugayları ile Özbek-Kırgız ağırlıklı Tevhid ve Cihad Tugayları da var.