Trump'tan, Erdoğan'a 23 Haziran kıyağı

Türkiye ile ABD arasında yeni bir yaptırım krizinin kapısını aralayacak olan S-400 krizi sürüyor. Amerikalı ve Türk yetkililere göre ABD Başkanı Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan Rusya’da satın alınan S-400 füze sistemleri konusunda çalışma grubu oluşturulması için uzlaştı.

Gazeteci Murat Yetkin, S-400 krizini ele aldığı analizinde Trump'ın 'çalışma grubuna' yeşil ışık yakarak Erdoğan’ı İstanbul seçimi öncesi S-400 yaptırımı riskinden kurtardığı belirtiliyor.

Yetkin, "ama bu krizin çözüldüğü değil, ertelendiği anlamına geliyor" diyor ve ekliyor:

"Bu durum iki lider arasındaki şahsi bağların önemini ve Trump’ın Kongre’ye rağmen çıkarlarını Erdoğan’a siyasi kredi açmakta gördüğünü de gösteriyor.

Erdoğan’ın aylardır cevap verilmeyen "çalışma grubu" önerisini 29 Mayıs’ta Trump’a tekrarlamasında, Washington kaynaklı olarak yayılan, Türkiye'ye ekonomik yaptırımların bayram tatili sonunda ilan edileceği iddialarının da payı olabilir.

Trump’ın çalışma grubuna olur vermesiyle, Erdoğan ile 28-29 Haziran’da Tokyo’da yapılacak G20 liderler zirvesi sırasında görüşeceği haberleri aynı zaman diliminde yayınlandı; yani, 23 Haziran’daki İstanbul seçiminin sonuçlarının belli olmasından sonra."

Yetkin, "Bu bir anlamda, Trump’ın Erdoğan’a 23 Haziran seçimlerinden önce Türkiye’ye yaptırım ilan edilmeyeceğinin işareti sayılır. Tabii Trump bu yolla İstanbul seçiminde CHP adayı Ekrem İmamoğlu’nun AKP adayı Binali Yıldırım’ı bir kez daha yenmesi durumunda Erdoğan’ın elinden "Amerika yaptı" gerekçesini de almış oluyor" diyor.

Seçim öncesi ilan edilecek yaptırımların ekonomiye bir darbe daha vurma ihtimalinin yüksek olduğunu söyleyen Yetkin, Brunson krizi nedeniyle yaratılan tahribatı hatırlatıyor.

Yetkin'e göre AKP çevreleri, Trump’ın çalışma grubuna olur vermesiyle doların Cuma akşamı 6.10’dan 5.88’e düşmesine sevindiler. "Ancak Brunson krizinde dolar 4.45 civarındaydı; yani lira bir senede dolar karşısında neredeyse üçte bir değer kaybetti" diyor.

Yetkin, "Özetle, Trump, S-400 grubuna yeşil ışık yakarak Erdoğan’ı 23 Haziran seçimi öncesinde önemli bir ekonomik riskten kurtardı, bir anlamda seçime kadar destek vermiş oldu. Erdoğan, Temmuz’da planlanan S-400 ve Kasım’da planlanan F-35 teslimatları için manevra zamanı kazanmış oldu" saptaması yapıyor.

Yetkin'e göre "Türkiye’ye yaptırımların geleceği artık daha çok Trump’ın iki dudağının arasına kaldı. Dolayısıyla Türk ekonomisi Trump Twitlerine daha açık, daha kolay müdahale edilebilir hale geldi."

Yetkin şöyle devam ediyor:

"Çalışma Grubu sonuçları, Erdoğan’a S-400’ler konusunda söz konusu olabilecek bir karar değişikliğini iç ve dış kamuoyuna anlatabileceği bir çıkış yolu sağlayabilir. Öte yandan Erdoğan kendisinin istediği çalışma grubunun sonucu tezlerine ters düşerse, bunları reddetmekte hem ABD, hem NATO nezdinde fazlasıyla zorlanır. Savunma Bakanı Akar’ın Türkiye’nin NATO ile ittifak ilişkilerine verdiği önem de biliniyor.

Öte yandan bu saatten sonra Erdoğan’ın satışı iptal etmesi söz konusu olmayabilir; Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ciddi sorun çıkabilir. Erdoğan 29 Mayıs’ta Trump ile S-400 konuştuktan sonra, 30 Mayıs’ta Putin'i arayarak Beşar Esad üzerindeki etkisini kullanıp İdlib’teki saldırıların durdurmasını istedi; Türkiye ateşkesin bozulması, Suriye’deki askeri varlığının riske girmesi ve yeni bir göç dalgasından da endişe ediyor.

Çalışma Grubu olumlu sonuç verirse bu Türkiye ve ABD arasında son yıllarda iyice artan siyasi gerilimi ve ekonomik yaptırımlar riskini azaltır, NATO ve AB’yi bir ölçüde rahatlatır, hatta Suriye savaşının bitirilmesi yönündeki çabalara katkıda bulunabilir. Ama olumlu sonuç çıkmaz, zaman kazanılmış değil de zaman harcanmış olursa, Türkiye'nin ekonomisi ve dış politikası üzerindeki yükler artabilir.

Yani, grubun kurulması tek başına S-400 krizinin çözüldüğü değil, ertelendiği, çözüm için zaman kazanıldığı anlamına geliyor."